بهتر است پیش از اقدام به پیروی از هر رژیمی، نهتنها اطلاعات کافی در ارتباط با آن بدست آوریم، بلکه شرایط و سلامت خود را نیز بسنجیم. ممکن است پزشک برای کسی دستور گیاهخواری تجویز کند و برخی دیگر را از این کار منع کند؛ به همین دلیل لازم است حتماً با یک پزشک یا مشاور تغذیه در اینباره صحبت نمایید
فاطمه شیرانی متخصص تغذیه و رژیم درمانی، با اشاره به گیاه خواری اظهار کرد: گیاه خواری نیز یک روش تغذیه در سطح جهان بوده و میتواند نتایج خوبی را داشته باشد به شرطی که گیاه خواری به طوری صحیح انجام و تغذیه شود. در حال حاضر در سطح جامعه، گیاه خواری رواج پیدا کرده و نه تنها برای سلامتی بدن کمک نمیکند بلکه باعث بروز و ایجاد برخی عوارض بلند مدتی برای فرد میشود.
او افزود: اگر فردی بدون برنامه ریزی و بدون مشورت با پزشک به سمت گیاه خواری برود ممکن است دچار بیماری های گوارشی ، هورمونی و خصوصا هورمون تیروئید شود و اگر گیاه خواری صحیح نباشد، فرد دچار کمبود آهن ، کمبود ویتامین B12 و همچنین کمبود ویتامین میشود که در نهایت منجر به تضعیف سیستم ایمنی می شود. برخی افردا که گیاه خوار هستند فقط از سبزیجات در وعده های غذایی خود استفاده می کنند که این درست نیست چراکه گیاه خواری تنها شامل سبزیجات نمی شود و باید از خانواده آجیل ها، سویا و حبوبات و همچنین غلات نیزمصرف کرد تا کیفیت پروتئینی دریافتی بدن بالا برود.
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفت: این روزها جامعه دچار معضل چاقی و لاغری است. بدن انسان یک سیستم هوشمند است و باید به بدن اجازه دهیم در طول زمان وزن کم یا اضافی را اصلاح کند. بسیاری از مکمل ها جنبه تجاری دارند اما در برخی موارد ممکن است باعث کاهش و یا افزایش وزن شدید فرد شود که این پایدار نبوده و بعد از مدتی بدن به حالت اولیه باز می گردد زیرا بدن فرد سلامتی را در اولویت قرار می دهد. مکمل هایی که تاییدیه وزارت بهداشت را ندارد کوتاه مدت است که تعادل هورمونی بدن را بهم زده و عوارض زیادی را به دنبال دارد.
شیرانی ادامه داد: اگر رژیم غذایی مناسب و عادات غذایی درست در وعده های روزانه انجام شود میتوانیم هم لاغری و هم چاقی را کنترل کرده و بدنمان را به حالت درست طبیعی خود برگردانیم. افرادی که از مکمل های غیر مجوز و استفاده کردند دچار بیماری های کلیوی، کبدی و گوارشی شده اند.افراد برای اینکه یک تغذیه خوب و مناسب داشته باشند باید تعادل و تنوع غذایی را حفظ کنند و هرم مواد غذایی را در برنامه های روزانه خود قرار دهند.
فواید گیاه خواری:
گیاه خواری میتواند فواید بسیاری داشته باشد و به همین دلیل افراد زیادی اقدام به رژیم گرفتن مینمایند. موارد زیر از مهمترین فواید گیاهخواری هستند:
کاهش فشار خون: گیاه خواری میتواند برای بسیاری از افراد که مشکل فشار خون دارند، مفید باشد و با محدود کردن غذاهای گوشتی و فرآوری شده، به کاهش فشار خون آنها کمک کند.
کاهش اوره: یکی از دلایل مهمی که ممکن است پزشکان برای برخی افراد دستور گیاه خواری تجویز کنند، افزایش اوره و اسید اوریک در بدن آنهاست. البته در این صورت نیز اغلب مصرف گوشت محدود میشود و پزشک تغذیه، آن را بهطور کامل حذف نمیکند.
سبک زندگی سالم و طول عمر طولانیتر: مواد غذایی فرآوری شده، انواع چربی اشباع و کلسترول در این رژیم غذایی بهواسطه حذف گوشت و تخم مرغ کاهش پیدا میکند و به همین دلیل در سلامتی افراد نقش موثری دارد.
حمایت از حیوانات و محیط زیست: بسیاری از افراد به دلیل علاقهای که به حیوانات دارند و برای ممانعت از کشته شدن آنها به رژیم گیاهخواری روی میآورند. این رژیم غذایی همچنین به دلیل کاهش آزاد شدن گازهای گلخانهای ناشی از کشتار دام به حفظ محیط زیست کمک بسیاری میکند.
کنترل دیابت رژیم غذایی: گیاه خواری همچنین در بسیاری از افراد به کنترل علائم دیابت و کمک به کاهش مصرف داروهای دیابت منجر شده است.
کنترل چاقی و اضافه وزن: بسیاری از افراد به کمک رژیم گیاه خواری به روند لاغری خود کمک کردهاند و در حقیقت از این رژیم غذایی به عنوان یک رژیم لاغری استفاده میکنند.
معایب گیاه خواری:
از آنجا که هیچ رژیم غذایی کاملاً بدون ایراد نیست؛ گیاه خواری نیز معایب و مضراتی دارد که برخی از آنها شامل موارد زیر است:
کمبود مواد مغذی در بدن: ممکن است برخی از مواد معدنی و ویتامینها بهطور کامل از غذاهای گیاهی جذب نشوند. برخی از مواد از غذاهای جانوری راحتتر جذب میشوند ویا در غذاهای جانوری تراکم این مواد بیشتر است؛ به همین دلیل برای جذب مقدار خاصی از آن ماده مغذی از مواد گیاهی، نیازمند مصرف بیشتری از آن غذا هستیم. برای مثال افرادی که در رژیم گیاه خواری هستند، ممکن است با کمبود ویتامین B12، ویتامین D، کلسیم و پروتئین روبرو شوند.
محدودیت انتخاب: گیاهخواران ممکن است برای ایجاد تنوع غذایی و یا انتخاب غذا از منوی رستورانها دچار محدودیت شوند. به همین دلیل گیاه خواری گاهی یک چالش محسوب میشود.
بروز سرطان کولورکتال: جالب است بدانید با اینکه پیش از این تصور میشد سرطان کولورکتال بر اثر مصرف زیاد غذای حیوانی ایجاد میشود، امروز متوجه شدهاند ریسک ابتلا به سرطان کولورکتال در افرادی که تحت رژیم گیاهخواری هستند، بیشتر است. این مورد نیز یکی از معایب گیاه خواری محسوب میشود.
کاهش تراکم استخوان: این مورد بیشتر از عوارض گیاهخواری در دوران کودکی و نوجوانی محسوب میشود. زیرا جذب مواد مغذی در این دوره کاهش مییابد و این افراد در بزرگسالی دچار کمبود تراکم استخوان میشوند. همچنین بهتر است کودکان در سن رشد، زنان باردار و شیرده و ورزشکاران از رژیم گیاه خواری پیروی نکنند و چنانچه تمایل به انجام این رژیم دارند، حتماً با پزشک مشورت کنند.
معایب و مضررات کلی رژیم گیاه خواری :
صرف نظر از فواید این رژیم باید توجه داشت که رژیم گیاه خواری برای برخی افراد مناسب نیست به خصوص گروه های آسیب پذیر مانند زنان باردار و شیرده، کودکان، نوجوانان و ورزشکاران وجود دارد.
-در دوران حاملگی و شیردهی با توجه به تامین رشد جنین و تغییرات بدن مادر باردار، نیاز به کالری، پروتیین، ویتامین و مواد معدنی افزایش می یابد ولی ویتامین های ب2، ب6، ب 12، اسید فولیک و عناصری مانند روی و آهن در منابع حیوانی بیشتر و قابل جذب تر هستند.
پس مادران باردار و شیرده که از رژیم گیاه خواری استفاده می کنند باید به میزان بالاتری از مغزها، حبوبات، میوه های خشک و محصولات لبنی یا در صورت امتناع از شیر سویا استفاده کنند.
-درمورد کودکان نیز باید دقت داشته باشیم تا با وجود برنامه غذایی متنوع و کامل می توان رشد مناسب آنها را تامین کرد، اما به علت وجود میزان زیاد مهار کننده های جذب در منابع گیاهی مانند فیتات که در غلات و دانه ها موجود است.
-اگزالات که در اسفناج، ریواس، شکلات و بادام زمینی وجود دارد، سیترات موجود در مرکبات و تانات موجود در چای، به کاهش جذب مواد مغذی منجر می شود پس رژیم گیاه خواری در مورد کودکان بهتر است علاوه بر تامین پروتئین، لبنیات کم چرب، غلات سبوس دار، سبزیجات برگ سبز و... را به رژیم غذایی شان بیفزایند.