دوشنبه, 06 اسفند,1403
آدرس ایمیل
info[@t]beh-zone.ir

آنچه در مورد لاک تراشی باید بدانید


آنچه در مورد لاک تراشی باید بدانید

روستاییان ساکن مناطق جنگلی درگذشته لوازم و ابزار موردنیاز روزمره خود را بیشتر از چوب تهیه می‌کردند و در این کار از تبحر خاصی برخوردار بودند. لاک تراشی از هنرهای اصیل و سنتی مردم خطه شمال ایران است.

استادکاران با استفاده از ریشه و تنه درختان جنگلی بدون بهره‌گیری از ابزار کار مدرن و با ابزاری مانند تیشه و مغار، ظروف چوبی مانند پارچ، لاکچه، لاک نان، لاک قند ریزکن، کَچِه، کوچِلِر، آب گردان، کِتِرا و ... که با نقوش اسطوره‌ای و الهام گرفته از طبیعت اطراف منقوش می‌شود، تولید می‌کنند در واقع لاک ظرفی بزرگ شبیه به تشت بوده و معمولاً از آن برای سابیدن کشک و یا خمیر کردن نان استفاده می‌کنند.

می‌توان چنین گفت که لاک تراش‌ها خراطان ماهری هستند و هنر لاک تراشی، هنر ابتکاری جنگل‌نشینان است و آنان با شناختی که از انواع درختان جنگلی دارند برای ساخت مصنوعات چوبی از چوب درختانی چون ونو، نمدار و انجیلی استفاده می‌کنند و با کمک گرفتن از ابزار کار بسیار ابتدایی، آثار زیبایی خلق می‌کنند.

هنرمندان لاک تراش به دلیل نرمی چوب درختان پهن برگ به راحتی می‌توانند بر روی آنان کار کرده و فرم و شکل دلخواه را ایجاد کنند، همچنین این گونه از درختان در برابر خشکی و رطوبت عکس‌العمل ناچیزی از خود نشان می‌دهند و در مقابل پیچیدگی، کج شدن و ترک خوردن مقاوم هستند. در بین درختان پهن برگ، تراش و فرم دهی به چوب درختان «ون» و «آزاد» به دلیل سختی آوندهای آنان بسیار مشکل است اما ظروف ساخته شده از آنها بسیار مقاوم بوده و از کیفیت بهتری برخوردار است.

 

استاد لاک تراش مراحل کار خود را به این ترتیب آغاز می‌کند که پس از برش چوب، متناسب با ابعاد ظرف و به کمک تبر فرم اولیه محصول را کاملاً ذهنی و بر اساس تجربه شکل داده، آنگاه از ابزارهایی چون تیشه، اسکنه، ماتِکِل (ابزاری است شبیه به تیشه با تیغه بلندتر و لبه‌ای جمع شده که به‌منظور تراش داخل ظروف استفاده می‌شود)، موش رنده (رنده دستی)، کِتِنا (ابزاری چوبی شبیه به چکش) و... به خالی کردن داخل ظرف و فرم دهی آن اقدام می‌کند.

هنگامی که ظرف به شکل دلخواه درآمد، مراحل تکمیلی کار انجام خواهد شد. بدین ترتیب که با رنده دستی اضافات بخش‌هایی چون دسته قاشق یا میله عصا را برداشته و با سوهان چوب ساب سطح محصول را صاف می‌کنند. پرداخت نهایی نیز با تیغه تبر که نقش لیسه را ایفاء می‌کند، اتفاق می‌افتد. جهت نقش اندازی بر روی چوب‌ نیز از همان ابزار ابتدایی و ساده همچون مته دستی یا ابزارهای نوک تیز برای خراشاندن و ایجاد نقش استفاده می‌کنند.

 

 

مرحله پایانی لاک‌تراشی را می‌توان مرحله جوشاندن محصول در ظرف شیر عنوان کرد. ظروف چوبی مانند جوله و قاشق، لاک و ... را برای زیباتر شدن و برای بالا بردن مقاومت چوب در برابر آفت‌ها، در دیگی پر از شیر بروی اجاق هیزمی گذارده و به مدت کوتاه می‌جوشانند. در طی این مرحله رنگ چوب نیز به قرمزی متمایل می‌شود که موجب خوش رنگ شدن ظرف می‌گردد.

 همان‌طور که می‌دانید امروزه در مناطق جنگلی کشورمان به‌ویژه مناطق شمال، هر کجا که دسترسی به درختان جنگلی چون نمدار و شمشاد و... امکان‌پذیر باشد می‌توان نشانه‌هایی از تراشیدن ظروف چوبی و لاک و جوله و ... را یافت. شیوه تولید شاید در همه نقاط تا حدی یکسان باشد اما آنچه که آنها را از هم متمایز می‌کند بهره گرفتن از مواد اولیه یا نقوش یا تکنیک‌های حفاظتی موجود در هر منطقه است. به عنوان مثال در مازندران جهت تغییر رنگ در مرحله پرداخت ابتدا ظرف را بر روی آتش گرم می‌کنند سپس مخلوطی از خاک زغال و ماست را بر روی بدنه ظرف مالیده و مجدداً بر روی حرارت می‌گردانند در این روش پس از اتمام کار ظرف به رنگ قرمز مایل به سیاه بسیار خوش‌رنگی در می‌آید اما در منطقه کتول استان گلستان به‌منظور تغییر رنگ و بالا بردن مقاومت آن، ظرف را در دیگ شیر می‌جوشانند.

در حقیقت زندگی مردمان جنگل نشین به‌صورت مستقیم وابسته به جنگل بوده و فلسفه ظریف لاک تراشی نیز از همین همزیستی جدایی‌ناپذیر انسان و طبیعت شکل می‌گیرد. آنها با شناختی که از انواع درختان دارند با استفاده از ابزار بسیار ابتدایی، نیازهای روزمره مردم را مرتفع می‌سازند.

امتیاز شما به این مطلب چنده؟

هیچ نظری ثبت نشده است

نام شما
ایمیل
وب سایت
عنوان
نظرات


بیشتر بخوانید
اتاق سرور استاندارد چه قابلیت‌هایی را داراست؟
استاندارد سازی اتاق سرور در سازمان ها به عنوان یکی از اصلی ترین فعالیت هایی به شمار می رود. در ادامه به نکاتی در رابطه با استاندارد سازی اتاق سرور اشاره خواهیم کرد.
ادامه مطلب >
تاثیر عجیب شاپینگ بگ در تبلیغات و بازاریابی
شاپینگ بگ پارچه ای نوع دیگر از محصولات پر طرفدار برای تبلیغات و بازاریابی است که در طرح، رنگ و اندازه های متفاوتی در اختیار مشتریان قرار می گیرد.
ادامه مطلب >
با کاربردهای دستگاه لیزر در صنایع دستی آشنا شوید
استفاده از دستگاه‌های برش و حکاکی لیزر موجب تولید انواع ماکت‌ها، محصولات دکوراتیو، اجسام چوبی و … می‌شود.دستگاه‌های لیزر از معدود دستگاه‌هایی هستند که کاربران در هر رده‌ی مالی می‌توانند از آن‌ها خرید...
ادامه مطلب >
آخرین تکنولوژی هایک ویژن کالرویو
در این مقاله به ویژگی‌های تصویری، کیفیت، کاربردها، برخی از انواع دوربین هایک ویژن کالرویو و همچنین برتری‌های آن نسبت به دوربین‌های نسل قبل پرداخته شده است.
ادامه مطلب >
راهنمای خرید سایبان خودرو
هدف از ساخت سایبان خودرو به عنوان پارکینگ این است که از خودروها نگهداری شود. این سایبان‌ها در طرح‌ها و ابعاد گوناگونی در بازار وجود دارند. در ادامه شما را با نکات مهمی برای ساخت سایبان ماشین آشنا خوا...
ادامه مطلب >
نکات مهم قبل از بازسازی منزل
خانه ها نیز مانند تمام چیز هایی که در زندگی وجود دارند با گذر زمان قدیمی می شوند. منازلی که در آن ها زندگی می کنیم به مرور زمان کهنه و خراب شده و نیاز به تعمیرات پیدا می کنند. خانه هایی که کسی در آن ...
ادامه مطلب >
فرق بین اهم متر و مولتی متر
تفاوت این دو دستگاه در این است که اهم متر فقط قابلیت اندازه گیری مقاومت الکتریکی را دارد ولی مولتی متر می تواند علاوه بر مقاومت، پارامترهای دیگر چون ولتاژ، جریان، دما، فرکانس و غیره را اندازه گیری کن...
ادامه مطلب >
با ایمپلنت فوری بیشتر اشنا شوید
به صورت کلی باید بگوییم ایمپلنت فوری می تواند گزینه ای مناسب برای حل مشکلات دندان های از دست رفته به شمار رود. مسئله ای که امروزه به میزان زیادی افراد را درگیر نموده است. ایمپلنت های فوری اصولا از تی...
ادامه مطلب >
اپوکسی چیست؟
اصطلاح اپوکسی برای توصیف پوشش‌هایی است که از دو جزء ایجاد شده اند، به معنی ترکیبی از دو ماده شیمیایی مختلف که رزین نامیده می شود، استفاده می شود.
ادامه مطلب >