شایع ترین علت مراجعه زنان به متخصص بیماری های زنان، عفونت های ناحیه واژن و با شیوع کمتر رحم و لوله هاست. این بیماران اغلب به دلیل علائم همراه و گاه تکرار این علائم یا طولانی شدن علائم مراجعه می کنند. اما قبل از شرح علائم باید راجع به حالات طبیعی واژن توضیح داد.
در حالت عادی واژن دارای ترشحاتی است که این ترشحات در زمان میانه سیکل یا چهاردهمین روز پس از شروع پریود به حداکثر میزان خود می رسد.
این ترشحات که پس از پایان پریود و پاک شدن شروع می شود، در ابتدا شفاف بوده و بتدریج غلیظ تر شده، رنگ آن سفید مایل به زرد می شود و در میانه سیکل به حداکثر میزان خود می رسد.
پس برخی مواقع وجود این ترشحات طبیعی بوده و نیاز به درمان ندارد.عامل عفونت های واژن باکتری ها و عوامل بیماری زای متعددی هستند و گاه چند عامل بیماری زا با هم موجب عفونت می شوند و با معاینه و با توجه به علائم و همین طور با کمک آزمایشگاه علت آن معلوم و درمان انجام می شود.
انواع عفونت واژن:
عفونت های واژن شامل:
- عفونت های باکتریایی یا واژینوز باکتریال : بعضی از باکتری ها معمولا در واژن یافت می شوند. رشد بیش از حد این باکتری ها می تواند سبب واژینوز باکتریایی شود.
-
- عفونت های قارچی یا تریکوموناس واژینیت : عفونت های مخمری معمولا توسط قارچی به نام candida albicans ایجاد می شود. آنتی بیوتیک ها می توانند تعداد باکتری ها و قارچ را در واژن کاهش دهند. این کاهش می تواند منجر به رشد بیش از حد مخمر و ایجاد عفونت شود.
-
- عفونت های انگلی یا (کاندیدیازیس) : Trichomoniasis که ناشی از یک انگل پرتوزایی است که می تواند از طریق مقاربت جنسی منتقل شود.
عفونت های واژینال می توانند باعث ترشحات واژن، ناراحتی و بوی واژن شوند. با این حال، این علائم لزوماً نشان دهنده عفونت نیستند. درعوض، ممکن است ناشی از شرایط دیگری باشد که بر واژن تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، مواد شیمیایی یا مواد دیگر (مانند محصولات بهداشتی، حمام حباب، مواد شوینده لباسشویی، فوم های ضد بارداری و ژله و لباس زیر مصنوعی) می توانند واژن را تحریک کرده و باعث ترشح و ناراحتی شوند. التهابی که ایجاد می شود واژینیت غیر عفونی (التهابی) نامیده می شود.
ترشحات واژن ممکن است در اثر اختلال ایجاد شده بر سایر ارگان های تولید مثل به جای واژن ایجاد شود. به عنوان مثال، ترشح می تواند ناشی از برخی از بیماری های مقاربتی مانند عفونت کلامیدیال یا سوزاک باشد. باکتری های ایجاد کننده این بیماری ها می توانند از واژن به دهانه رحم (قسمت تحتانی و باریک رحم که به داخل واژن باز می شود) و رحم پخش شود و باعث بیماری التهابی لگن شود. تبخال دستگاه تناسلی، که می تواند باعث ایجاد تاول در ولو (ناحیه اطراف باز شدن واژن)، در واژن و دهانه رحم (رحم) شود، همچنین می تواند باعث ترشحات واژن شود.
در برخی موارد به دلیل تغییرات محیط واژن باکتری در این محیط ماندگار شده و به رغم درمان مناسب مجددا بیماری عود می کند اما ترشحاتی که علامت اولیه و اصلی عفونت های واژن است به اشکال مختلفی می توانند باشند: از ترشحات اندک تا فراوان، از ترشحات کم بو تا بسیار بد بو با رنگ های مختلف بخصوص خاکستری یا زرد مایل به سبز، همراه با خارش یا سوزش یا خونریزی حین نزدیکی یا خونریزی حین معاینه، یا وجود ترشحات پنیری شکل همراه با خارش یا سوزش حین نزدیکی یا سوزش حین ادرار کردن.
علائمی که ذکر شد شایع ترین علائم در انواع عفونت های واژن است که در صورت وجود این علائم باید به پزشک جهت معاینه مراجعه شود. نباید هرگز بدون معاینه و نظر پزشک دارو مصرف کرد چون در بسیاری از موارد چند عفونت با هم اتفاق می افتد و درمان یکی به تنهایی کافی نیست و در مواردی هم علائم یک عفونت شبیه دیگری است.
به علاوه در برخی از موارد باید همسر بیمار هم درمان شود چون عامل عفونت به مرد منتقل شده و هر چند ممکن است در مردان بیماری علامت داری ایجاد نشود، اما قابلیت انتقال مجدد به زن وجود داشته و موجب عود مجدد می شود.
بعضی عفونت ها مثل عفونت قارچی آنقدر شایع هستند که ۷۵ درصد بانوان در طول زندگی حداقل یک بار آن را تجربه می کنند و برخی هر سال چند بار دچار این مشکل می شوند.
علامت این بیماری خارش و ترشحات پنیری است. این بیماری به خصوص در زنان باردار، افراد دیابتی و کسانی که ضعف سیستم ایمنی بدن دارند یا به طور مرتب داروهای کورتون دار مصرف می کنند، دیده می شود.
درمان آن ساده است اما برخی اوقات مزمن می شود که در این صورت درمان آن مشکل خواهد بود. عفونت های دیگر واژن به دو دلیل مهم هستند یکی این که احتمال انتقال به همسر و عود مجدد وجود دارد.
دلیل دیگر این که انواعی از این عفونت ها که در رحم و لوله ها اتفاق می افتد، در صورت عدم درمان منجر به چسبندگی لوله ها و در نهایت نازایی می شود.
علل بروز عفونت واژن:
عفونت های واژن ممکن است در اثر باکتری ها، مخمرها و سایر میکروارگانیسم ها ایجاد شود. عواملی مانند استرس، دیابت کنترل نشده، بارداری، استفاده از داروهای واژینال، استفاده از داروهای کورتونی و قرض های ضدبارداری با استروژن بالا می تواند عفونت های واژن را در پی داشته باشد. دراین بخش به برخی عواملی که می تواند موجب بروز عفونت شود اشاره می کنیم:
کاهش اسیدیته (افزایشpH در واژن) : وقتی اسیدیته در واژن کاهش می یابد، تعداد باکتری های محافظ (لاکتوباسیل) که به طور عادی در مهبل زندگی می کنند کاهش می یابد و تعداد باکتری هایی که می توانند باعث عفونت شوند افزایش می یابد، که گاه منجر به واژینوز باکتریایی می شود.
بهداشت نامناسب: وقتی بهداشت ناحیه تناسلی رعایت نشود، تعداد باکتری ها افزایش می یابد و باعث می شود عفونت های باکتریایی محتمل تر شود.
لباس زیر تنگ و چسبان: این نوع لباس زیر ممکن است رطوبت محیط واژن را به دام بیندازد و رشد باکتری ها و مخمرها را ترغیب کند.
آسیب بافت: اگر بافت های لگن آسیب دیده باشند، دفاع طبیعی بدن ضعیف می شود. آسیب می تواند ناشی از تومورها، جراحی، پرتودرمانی یا ناهنجاری های ساختاری مانند نقص هنگام تولد یا فیستول باشد. فیستول ها ارتباط غیرطبیعی بین اندام ها هستند، به عنوان مثال ممکن است محتویات روده (که شامل باکتری ها هستند) را وارد واژن کنند.
تحریک: تحریک بافت های واژن می تواند به ترک یا زخم منجر شود، که این زخم ها دسترسی به جریان خون برای باکتری ها و مخمرها را فراهم می کند.