چهارشنبه, 28 آذر,1403
آدرس ایمیل
info[@t]beh-zone.ir

تاریخچه و آداب و رسوم شب یلدا (چله) در ایران


تاریخچه و آداب و رسوم شب یلدا (چله) در ایران

 شب یلدا بلندترین شب سال است، اما می‌توان جور دیگری به یلدا نگاه کرد‌: اینکه یلدا سرآغازی است برای شکستن شب و از این شب، به بعد روز و روشنایی بیشتر و بیشتر می‌شود، پس یلدا مقدمه و طلیعه روزهای بلند است و گویا بر همین اساس، گذشتگان ما شب یلدا را به بیداری و کنار هم بودن می‌گذرانند.

30 آذر؛ شب یلدا

شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است

 

شب یَلدا یا شب چلّه

شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می‌شود.


یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. خانواده‌های ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوه‌ها و رایج‌تر از همه هندوانه را مهیا و دور هم صرف می‌کنند. پس از صرف تناولات، قصه‌گویی پیرترها برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فال‌گیری با دیوان حافظ رایج است.

 

ریشه نام یلدا:
«یلدا» برگرفته از واژهٔ سریانی ܝܠܕܐ به معنای «زایش» و «تولد» است.

از گذشته واژه یلدا به معنای زایش و تولد است، ایرانیان باستان نیز به این باور بودند که فردای شب یلدا با دمیدن خورشید روزها بلندتر می‌شود تا تابش نور ایزدی افزایش می‌یابد و به این ترتیب تا آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر و خورشیدی نامیدند و به این دلیل دهمین ماه سال دی نام گرفت که ماه تولد خورشید است.

 

پیشینه شب یلدا,شب چله,پیشینه شب یلدا

از گذشته واژه یلدا به معنای زایش و تولد است

 

در دوران کهن، شب مظهر تاریکی و تباهی و وحشت بوده و اغلب سعی می کردند که شب هنگام با افروختن آتش و افزودن نور، خانه روشن باشد تا پلیدی و تباهی در آن راه نیابد. شب یلدا طولانی ترین شب ها است. یعنی تسلط تاریکی بر زمین از تسلط نور خورشید و روشنایی می کاهد و چون فردای این شب روشنایی بر ظلمت غالب و روز طولانی می شود، ایرانیان تولد دوباره خورشید را که مظهر روشنایی است جشن می گیرند.

 

آئین های شب یلدا در برخی شهرهای ایران:

- شب یلدا در استان مازندران:
در مازندران شب یلدا بسیار با اهمیت و گرامی داشته می‌شود. در این شب همه مردم به خانه پدر بزرگها و مادر بزرگها رفته و ضمن دورهم‌نشینی و خواندن فال حافظ و فردوسی‌خوانی به خوردن تنقلات و میوه جات خصوصاً انار و هندوانه و ازگیل می‌پردازند و با خوردن و نوشیدن و شنیدن صحبتها و داستان‌های بزرگترها، شب را به صبح می‌رسانند و معتقدند که صبح بعد از یلدا روز پیروزی خورشید بر سیاهی و تاریکی‌ها است.

 

- شب یلدا در استان آذربایجان (شرقی و غربی):
در خطهٔ شمال و آذربایجان رسم بر این است که در شب یلدا خوانچهای تزیین شده به خانهٔ تازه‌عروس یا نامزد خانواده بفرستند. مردم آذربایجان در سینی خود هندوانه‌ها را تزئین می‌کنند و شال‌های قرمزی را اطرافش می‌گذارند. درحالی که مردم شمال یک ماهی بزرگ را تزئین می‌کنند و به خانهٔ عروس می‌برند.


- شب یلدا در استان کردستان:
در کردستان نیز مانند سایر مناطق کوهستانی ایران آیین شب یلدا تاریخ کهنی دارد که به همان نام قدیمیش «شو چله» خوانده می‌شود و در شهر سنندج مرکز استان کردستان از قدیم اکثر خانه‌ها غذای دلمه و نان سنگک برای پذیرایی از مهمان‌ها آماده می‌کنند و این به صورت سنتی در این شهر تبدیل شده است.

شب یلدا,آئین های شب چله,پیشینه شب یلدا

 شب یلدا بلندترین شب سال است

 

- شب یلدا در استان همدان:
همدانی‌ها فالی می‌گیرند با نام فال سوزن. در گلپایگان قدیم هم شب یلدا این رسم بود. همه دور تا دور اتاق می‌نشینند و پیرزنی به طور پیاپی شعر می‌خواند. دختر بچه‌ای پس از اتمام هر شعر بر یک پارچه نبریده و آب ندیده سوزن می‌زند و مهمان‌ها بنا به ترتیبی که نشسته‌اند شعرهای پیرزن را فال خود می‌دانند. همچنین در مناطق دیگر همدان تنقلاتی که مناسب با آب و هوای آن منطقه‌است در این شب خورده می‌شود.

در تویسرکان و ملایر، گردو و کشمش ومویز نیز در شب یلدا خورده می‌شود که از معمول‌ترین خوراکی‌های موجود در این شهرستانهاست. همچنین درآجین میوه وتنقلات برای دختری که نامزد شده ازطرف خانواده داماد برده می شود و این از رسوم قدیم به جامانده است.

 

- شب یلدا در لرستان:
شب چله در میان مردم لرستان دارای آداب و رسوم خاصی است و به آن «شو اول قاره» می‌گویند. شب نشینی، دید و بازدید اقوام، فال چهل سرو، فال حافظ، پختن غذاهای خاص این شب، دراز کردن شال یا چادری از پشت بام همسایه برای دریافت آجیل و میوه از سوی دیگر همسایگان و خواندن اشعاری به همین منظور از برنامه‌های ویژه شب یلدا در شهرهای مختلف لرستان است. در این شب همچنین مردم استان با استفاده از گندم، شاهدانه، کنجد و گردو، تنقلاتی خاص تهیه می‌کنند و با جمع شدن افراد خانواده کنار هم از آن استفاده می‌کنند.


در لرستان شب چله (شو اول قاره) گندم شیره هم می‌خورند که از این طریق گندم را در شیره می‌خیسانند و زردچوبه و نمک را با آن مخلوط می‌کنند سپس آن را روی ساج برشته می‌کنند و همراه بادام، گردو، کشمش، سیاه دانه و کنجد مخلوط می‌کنند. در لرستان شب چله (یلدا=شو اول قاره)، نوجوانان و جوانان با رفتن به پشت بام همسایه خود و دراز کردن شالی، اشعار زیر را بلند بلند می‌خوانند و همسایه در شال آنها آجیل، شیرینی و میوه و گندم شاهدانه می‌گذارد.

 

فال حافظ در شب یلدا:

معمولاً در شب یلدا رسم بر این است که صاحب‌خانه، دیوان حافظ را به بزرگتر فامیل می‌دهد. سپس هر یک از میهمانان نیت کرده و بزرگِ مجلس، این جمله را می‌گوید و تفعلی به گنجینه حافظ می‌زند: «ای حافظِ شیرازی/ تو محرم هر رازی/ بر ما نظر اندازی/ قسم به قرآن مجیدی که در سینه داری...» یا هر چیزی شبیه به این.

این رسم یکی از رسوم پرطرفدار شب یلداست که امروزه با فن‌آوری روز نیز به‌روز شده. به طوری که در بعضی خانواده‌ها به جای کتاب حافظ، از فال‌نامه، نرم‌افزار تفعل مجازی در رایانه، پایگاه‌های اینترنتی ویژه فال، نرم‌افزارهای ویژه تلفن همراه، سامانه پیام کوتاه یا پیامک و... برای انجام این رسم استفاده می‌کنند که سرگرمی ‌خوبی برای خانواده‌ها در این شب بلند سال است.

میوه های شب یلدا,شب چله,پیشینه شب یلدا

انار در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش و تولد است

 

میوه های شب یلدا و خواص آنها:

- هندوانه شب یلدا:
هندوانه یادآور گرمای تابستان و حرارت خورشید است. باور بر این است، اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورید در سراسر زمستان طولانی، سرما و بیماری بر شما غلبه نخواهد کرد و این باور، با خواص هندوانه که سرشار از ویتامین های a و b و c است، مطابقت دارد.۹۰ درصد بافت هندوانه آب است و خوردن آن برای رفع تشنگی و دفع مواد زاید بدن و نشاط و طراوت پوست مفید است. منتهی حواستان باشد هندوانه را با غذا یا به مقدار زیاد نخورید که دل‌درد می‌شوید.

 

- انار شب یلدا:
این میوه در سفره شب یلدا نماد شادی و زایش و تولد است. انار میوه ای خون ساز است و به کسانی که رنگ پریده و ضعیف هستند، توصیه می شود آب انار بنوشند. چرا که ویتامین ث و آهن زیادی دارد. سیستم دفاعی بدن را تقــویت می کند و موجب افزایش انرژی و تصفیه خـون می شود و رنگ و روی کسی را که آب انار می خورد ،زیبا و شاداب می کند. به همین دلیل انار را نماد زایش و شادی می دانند.


- آجیل شب یلدا:
آجیل شب یلدا شامل پسته، بادام، فندق و گردو است و در بعضی مناطق از میوه های خشک نیز به عنوان آجیل شب یلدا استفاده می شود. دانه‌های آجیل سرشار از کالری و ویتامین و مواد معدنی هستند و نمی گذارند افراد پوستشان خراب شود، ریزش مو بگیرند، افسرده شوند یا قدرت بینایی‌شان کم شود.

 

انگیزه‌های پایدار ماندن جشن شب یلدا:

۱) شب زایش مهر بر اساس باور‌های کهن (مهر به معنای خورشید است و تاریخ پرستش آن در میان ایرانی‌ها و آریایی‌ها به پیش از دین زرتشت بازمی‌گردد که پس از ظهور زرتشت این پیامبر او را اهورامزدا تعریف کرد).

۲) بلند‌ترین شب سال، یعنی طولانی‌ترین تاریکی است، نشانه‌ی اهریمنی شبی شوم و ناخوشایند که از فردا به کوتاهی می‌گراید.

3) پایان برداشت محصولات سیفی و آغاز فصل استراحت در جامعه‌ی کشاورزی (در این روز پادشاهان با دهقانان و برزگران مجلس می‌کردند و در یک سفره با ایشان غذا می‌خوردند و می‌گفتند: قوام دنیا به کار‌هایی است که به دست شما می‌شود).

 

نکته زیبا و بیادماندنی بلندترین شب سال در این است که همه ایرانیان اعم از فارس، ترک، کرد، لر، بلوچ و عرب شب یلدا را شب جشن، شادی، دور هم‌نشینی، مهرورزی، دوستی و صداقت می‌دانند. یلدا، پاسداشت فرهنگ و سنت‌های خوب ایرانی است: در کنار هم بودن و مهمان هم بودن و کنار هم به فردای روشن چشم داشتن، کنار هم بودن و نیایش، کنار هم بودن و انار خوردن و حافظ خواندن، کنار هم بودن و قصه گفتن از دیروزی که رفته است و می‌تواند چراغ راه بچه‌های فردا باشد...

امتیاز شما به این مطلب چنده؟
هدف از شب یلدا چیست یلدا یعنی چه شب یلدا کی هست دعای شب یلدا چیست شب یلدا در چه فصلی است توضیح شب یلدا برای کودکان عکس شب یلدا خلاصه فلسفه شب یلدا شب یلدا نماد چیست شب یلدا برای چیست شب یلدا به معنی چیست شب یلدا نشانه چیست شب یلدا یعنی چیست شب یلدای ایرانی چیست شب یلدا چیست به زبان انگلیسی شام شب یلدا در تهران چیست آجیل شب یلدا شامل چیست انار در شب یلدا نشانه چیست شب یلدا چیست اقلام شب یلدا شب یلدا ۱۴۰۰ در مورد شب یلدا آهنگ شب یلدا رسم غذای شب یلدا آداب و رسوم شب یلدا در تهران نمادهای شب یلدا شب یلدا ۱۴ شب یلدا 2021 شب یلدا تتلو شب یلدا به میلادی شب یلدا امسال شب یلدا ۱۴۰۰ به میلادی شب یلدا فیلم شب یلدا چیست شب یلدا چه تاریخی است شب یلدا ۱۴۰۰ کی هست شب یلدا لیست خرید شب یلدا برای عروس هدیه شب یلدا برای کارمندان هدیه شب یلدا شرکتی شب یلدا برای عروس چی میبرن نی نی سایت پک شب یلدا برای شرکت بسته های هدیه شب یلدا وسایل شب یلدا دیجی کالا لیست خرید شب یلدا برای داماد خرید شب یلدا برای عروس خرید شب یلدا خرید شب یلدا برای عروس و داماد خرید شب یلدایی برای عروس لیست خرید شب یلدا وسایل خرید شب یلدا خرید لباس شب یلدا خرید اینترنتی لباس شب یلدا دخترانه

نظرات کاربران
هیچ نظری ثبت نشده است

نام شما
ایمیل
وب سایت
عنوان
نظرات


بیشتر بخوانید
راهنمای خرید کمک فنر پراید
کمک فنر پراید وظیفه جلوگیری از وارد شدن صدمه به بدنه خودرو را در جاده های پر از پیچ و خم و یا دست انداز ها بر عهده دارد. این قطعه در نزدیکی چرخ های پراید قرار دارد. خریداری این قطعه از جمله مواردی اس...
ادامه مطلب >
اولین جاعل اسکناس در ایران چه کسی بود؟
نخستین جعل اسکناس در سال ۱۲۹۲ هجری شمسی توسط فردی به نام میرزا آقاخان صورت گرفت. یک گاف جالب و جابجایی یک کلمه در اسکناس، «میرزا آقا خان اسکناسی» را به دام قانون انداخت تا پرونده اولین جاعل اسکناس در...
ادامه مطلب >
نکات طلایی برای خرید کولر گازی
فاکتورهای زیادی هنگام خرید کولر گازی باید مد نظر قرار بگیرند. کولرهای گازی از لحاظ قیمت، میزان مصرف برق و ظرفیت خنک‌کنندگی با هم تفاوت دارند. به علاوه، دستگاه‌های کولر گازی امروزی ویژگی‌های پیشرفته‌ا...
ادامه مطلب >
ساخت رباتی که سیب‌زمینی سرخ می‌کند!!
یک ربات آشپز به نام "فلیپی"(Flippy) که می‌تواند روزانه ۳۰۰ همبرگر درست کند، اکنون به روزرسانی شده و قادر به پر کردن سبد سیب‌زمینی‌های سرخ کرده و قرار دادن آن‌ در روغن است.
ادامه مطلب >
راهنمای خرید پنکه ایستاده و هر آنچه قبل از خرید پنکه باید بدانید
پنکه وسیله‌ی سرمایشی سبکی است که به‌راحتی جابجا شده و در مقایسه با سایر گزینه‌ها قیمت مناسب‌تری دارد، به خاطر همین مزیت‌ها پنکه یکی از وسایل سرمایشی پرطرفدار است.
ادامه مطلب >
بهترین اسپرسو سازهای خانگی کدامند؟
بعد از یک روز کاری و فعالیت سخت یا هنگام صبحانه، نوشیدن یک فنجان قهوه که با اسپرسو ساز خانگی تهیه شده باشد، حس نشاط و شادی به شما می‌دهد و به شما کمک می‌کند در طول روز به فعالیت‌های خود بپردازید، اگر...
ادامه مطلب >
آزمایش FSH چیست و برای چه مواردی استفاده می شود؟
در سیستم تولید مثل زنان و مردان هورمونی محرک به نام " FSH" وجود دارد. این هورمون در زنان موظف به رشد فولیکول های موجود در تخمدان است که در نهایت سبب شکل گیری سیکل قاعدگی می گردد. آزمایش FSH، نوعی تست...
ادامه مطلب >
راهنمای خرید پاور بانک و معرفی بهترین پاوربانک ها
پاوربانک محصولی کاربردی است که بسیاری از کاربران هنگام خرید آن دچار سردرگمی می‌شوند. در این مطلب تلاش می‌کنیم در قالب راهنمایی جامع به شما در خرید یک پاور بانک مناسب کمک کنیم. با ما همراه باشید.
ادامه مطلب >
آموزش قدم به قدم ساخت جاکارتی شیک
حتما درون کیف شما نیز انواع و اقسام کارت های گوناگون هست از کارت بانکی گرفته تا کات شناسایی و کارت های تبلیغاتی و... که شاید پیدا کردنشان برایتان دردسر دارد، ولی میتوانیم با داشتن یه کیف مخصوص کارت ب...
ادامه مطلب >