پارگی دیسک کمر ، علائم و روش های درمان آن

دیسک کمر

دیسک کمر را از لحاظ ساختمانی می توانیم به چرخ یک اتومبیل تشبیه کنیم. برای این که ما بتوانیم در طول زندگی خود ، حرکات مختلفی انجام دهیم ستون فقرات ما به صورت قطعه قطعه درست شده است و مانند دانه های تسبیح  به هم متصل شده اند، به این قطعات استخوانی تنه می گویند و قسمت هایی که این تنه ها را به هم وصل می کند دیسک نامیده می شوند.

همانطور که چرخ ماشین ما از یک لایه خارجی لاستیک که جنس سخت تری دارد و تایر نامیده می شود و داخل آن که یک لایه نرم تر وجود دارد که تیوپ نامیده می شود تشکیل شده است دیسک کمر هم از دو قسمت تشکیل شده است : قسمت خارجی دیسک کمر که محکم تر و سخت تر است و از 32 لایه درست شده است ، حلقه یا آنولوس فیبروزوس نامیده می شود. در داخل حلقه دیسک یک ساختمان ژلاتین مانند به نام هسته دیسک یا نوکلئوس پولپوزوس وجود دارد.کمر ما از 5 مهره استخوانی تشکیل شده است. در بین مهره ها ساختمان های غضروفی هستند که دیسک کمر نامیده می شوند.

پارگی دیسک کمر یکی از مشکلاتی است که اکثر افراد با آن مواجه می شوند

کارکرد دیسک چیست؟

دیسک باعث می شود ما به راحتی بتوانیم به جلو و عقب و چپ و راست خم شویم و بچرخیم ، در واقع دیسک یک بلبرینگ زنده است، همچنین دیسک مانند یک کمک فنر عمل می کند و ضربه های وارد شده به ستون فقرات را می گیرد ، بنابراین ما به صورت یکنواخت راه می رویم.

هنگامی که ما جسم سنگینی را بلند می کنیم ، به دیسک که ساختمانی قابل فشردن دارد فشار وارد می شود و از فشار وارد شدن به مهره هایی که قابل فشردن نیستند محافظت می کند هر دیسک مانند یک اهرم کوچک در ستون فقرات عمل می کند و باعث می شود که ما بتوانیم اجسام سنگین را بلند کنیم.

چگونگی تشخیص دیسک کمر:

دیسک کمر در همه افراد وجود دارد ، اما منظور برخی از افرادی که می گویند دیسک کمر دارم این است که دیسک کمرشان معیوب یا پاره شده است ، برای تشخیص بیماری دیسک کمر چند راه وجود دارد :

• یکی از مهم ترین راه ها شرح حال بیمار است. در بیماری دیسک کمر معمولا درد شدیدی در کمر یا در پشت پای فرد به وجود می آید که معمولا این درد یک طرفه است اما گاهی می تواند دو طرفه باشد.

ممکن است که فرد در گذشته کمردردهای مبهم و خفیفی را تجربه کرده باشد اما این درد بطور ناگهانی ظاهر می شود و بسیار شدید است.

درد دیسک کمر معمولا در مسیر سیاتیک است. یعنی دردی است که از کمر شروع می شود و به داخل لگن و پشت ران و سپس به ساق پا انتشار پیدا می کند.

• دومین راهی که برای تشخیص پارگی دیسک کمر انجام می شود معاینات پزشکی است. پزشک در هنگام معاینه پای بیمار را بالا می آورد و باعث درد یا تشدید درد بیمار می شود

• آخرین راه برای تشخیص پارگی دیسک کمر وجود دارد استفاده از آم آر آی است که دیسک کمر را به طور کامل نشان می دهد و همچنین نوع بیماری دیسک ، میزان پارگی آن و همچنین محل بیرون زدگی دیسک کمر را نشان می دهد.

علاوه بر انجام آم آر آی می توان از نوار عصب و عضله نیز استفاده کرد که از این روش برای اثبات پارگی دیسک کمر استفاده می شود.

نشانه های پارگی دیسک کمر

از جمله علائمی که از پارگی دیسک کمر خبر می دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فرد دچار دردهای مبهم و خفیف می شود.

• درد هایی که فرد تجربه می کنند مانند اسپاسم و گرفتگی عضلات آن ناحیه است.

• کمر فرد ضعیف شده و به عبارتی شل می شود.

• فرد دچار بی اختیاری مدفوع و ادرار می شود.

• درد در پاها نیز اتفاق می افتد.

علت ایجاد پارگی دیسک کمر:

در حالت عادی ویژگی لاستیک مانند دیسک ها اجازه نمی دهد که به مهره های کمر آسیبی وارد شود و نیرو های وارد شده بر ستون فقرات هنگامی که فرد خم می شود و یا جسمی را بلند می کند ، جذب می کند تا به ستون فقرات آسیبی نرسد ، با افزایش سن دیسک ها نیز شروع به فرسوده شدن می کنند. در این حالت دیسک ها ممکن است کمی از جای خود بیرون بیایند و متورم شوند ، مانند یک تایر که فرسوده می شود. ممکن است مواد ژلاتینی داخل دیسک خشک و سخت شوند که در این شرایط لایه های دیواره فیبروس دیسک شروع به جدا شدن و فرسایش می کنند.

اگر یک دیسک آسیب دیده در نزدیکی اعصاب ستون فقرات باشد ، می تواند آنها را ملتهب کند. پارگی دیسک در قسمت های پایین کمر نیز می تواند بر ریشه های عصبی سیاتیک تأثیر بگذارد که از ستون فقرات در هر دو طرف دیسک خارج می شود. اعصاب سیاتیک از باسن عبور می کند و به پایین پا می روند ، به همین دلیل فردی که دیسک آسیب دیده دارد در پاها احساس درد ، سوزش و بی حسی می کند.

دیسک های ضعیف و آسیب دیده ممکن است در نتیجه یکی از فعالیت های روزمره و کار ، ورزش ، حوادث اتومبیل ، سقوط و … مستعد به ابتلا به پارگی باشند.

همچنین ژنتیک ، کم آبی یا فشار به ستون فقرات نیز باعث پارگی دیسک کمر می شود.

پارگی دیسک در چه سنی اتفاق می افتد؟

بیماری دیسک کمر در افراد میان سال دیده می شود ، یعنی شایع ترین سن ابتلا به دیسک کمر در دهه سوم و چهارم زندگی فرد اتفاق می افتد یعنی بین 30 تا 40 سالگی 

در بیشتر مواقع بیمار سال ها درد کمر یا اندام های تحتانی را تحمل کرده است و با دارو آن را بهبود بخشیده است. در یکی از حملات این دردها بسیار شدید می شود و دیگر به درمان های طبی پاسخ نمی دهد.

این پارگی بیشتر در چه نقاطی اتفاق می افتد؟

پارگی دیسک در ناحیه ی دیسک های گردن، دیسک های پشتی و دیسک های کمری ممکن است اتفاق افتد. بیشترین میزان پارگی ها در فضای پنج و ششم (C5 C6) در ناحیه ی گردن یعنی بین این دو مهره اتفاق می افتد و در ناحیه کمری بین مهره های چهارم و پنجم (L4 L5) و مهره های پنجم کمری و اول ساکروم (L5 S1)، بیشترین محل هایی هستند که پارگی دیسک در آن ها اتفاق می افتد.

پارگی دیسک می تواند کاملا بی علامت باشد و یا اینکه به علت اینکه روی ریشه ی عصبی در ناحیه ی کمری، روی نخاع در ناحیه ی گردن و پشت فشار می آورد، علائم عصبی از درد های تیر کشنده تا اختلالات حرکتی، حسی و اسفنکری را بوجود آورد.

درمان پارگی دیسک کمر:

معمولا در همه موارد از دیسک کمر ، علائم بیماری پس از چند روز تا چند هفته با اتمام  یک برنامه درمانی خوب و محافظه کارانه برطرف می شود ، بنابراین نیازی به جراحی نیست. برنامه های درمانی مؤثر برای دیسک های پاره شده معمولا از ترکیب دقیقی از روشها و انتخاب های منفعل و فعال شامل مواردی مانند فیزیوتراپی ، دارو ، گرما درمانی و درمان های جامع و تشکیل شده است.

داروها:

تعدادی از دارو ها وجود دارند که می توانند برای درمان پارگی دیسک کمر مورد استفاده قرار بگیرند که بیشتر اوقات می توانند در غالب قرص های خوراکی ، داروهای تزریقی و یا انفیونی توسط پزشک تجویز شوند ، برخی از دارو ها را می توانید بدون نسخه از داروخانه محلی خود تهیه کنید.

دارو های NSAID که دارو های ضد التهابی غیر استروئیدی هستند مانند ناپروکسن و ایبوپروفن می توانند دردهای التهابی ناشی از پارگی دیسک کمر و فشرده سازی اعصاب در اثر دیسک کمر را کاهش دهند.

برخی از افرادی که دارای بیماری های دستگاه گوارش و یا قلبی - عروقی هستند قادر به استفاده از این دارو ها نیستند و می توانند از مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن استفاده کنند.

برخلاف NSAID ها که پاسخ التهابی را مهار می کنند ، مسکن ها سیگنال های درد از ستون فقرات را که به مغز ارسال شده را مسدود می کنند.

آسیب به کبد یکی از خطرات استفاده بیش از حد از مسکن ها است به همین دلیل توصیه می شود که این دارو ها فقط برای مدت کوتاه استفاده شوند.

در اکثر موارد داروهای بدون نسخه مؤثرتر هستند ، اما برای آن دسته از بیمارانی که علائم آن ها بعد از چند هفته برطرف نشده است دارو های تجویزی در دسترس هستند.

دارو های تسکین دهنده درد نارکوتیک ، شل کننده های عضلانی ، تزریق کورتیکواستروئید اپیدورال و ضد تشنج ها ، همه درمان های نسخه ای هستند.

به دلیل خطر اعتیاد به دارو های شل کننده عضلات و تمام مواد نارکوتیک باید فقط در موارد شدید مورد استفاده قرار گیرند.

گرما درمانی برای کاهش درد:

از گرما درمانی نیز معمولا برای کاهش درد پارگی دیسک کمر استفاده می شود. گرما درمانی می تواند به بهبود درک درد و کاهش گرفتگی عضلانی کمک کند و درد بسیاری از بیماران را کاهش می دهد. از طرفی دیگر کرایوتراپی یا همان سرما درمانی نیز به کاهش التهاب و تورم کمک می کند.

بسته های گرم و سرد ، کمپرس ها و مواردی از این قبیل میتوانند به طور مؤثر در کنار هم مورد تسکین قرار گیرند، اما در برخی از موارد گرما درمانی و سرما درمانی ممکن است به جای تسکین درد باعث ناراحتی بیشتر فرد شود چرا که یخ می تواند اسپاسم و گرفتگی عضلات را تشدید کند و گرما نیز برای التهاب مفید نیست.

درمان پارگی دیسک با استفاده از جراحی:

اکثر پارگی های موجود در دیسک کمر به درمان های محافظه کارانه پاسخ می دهند. اما جراحی دیسک برای علائم خاص مانند فلج به دلیل فشرده سازی ریشه عصب یا درد مداوم رادیکولار بدون بهبودی ماندگاری با وجود درمان گسترده محافظه کارانه ، گزینه ای ضروری است.

در مدت زمان طولانی تر ، درد مداوم می تواند به درد مزمن تبدیل شود. علاوه بر درد مزمن و مداوم ، در موارد غیر قابل حل شامل فشرده سازی اعصاب ، خطر آسیب عصبی غیر قابل برگشت عصب نیز وجود دارد که می تواند چشم انداز یک روش درمانی را کاهش دهد. جراحی دیسک بین مهره ای ممکن است مورد توجه و ضروری باشد.

هدف از جراحی پارگی دیسک کمر ، تسکین فشار بر اعصاب و در صورت لزوم تثبیت ستون فقرات است. روش های جراحی که ممکن است برای پارگی دیسک کمر استفاده شوند عبارتند از : لامینکتومی ، دیسککتومی،جراحی دیسک مصنوعی و فیوژن ستون فقرات است.

هم چنین بخوانید:

 روش های مختلف جراحی دیسک کمر 

راه های پیشگیری از ابتلا به پارگی دیسک کمر:

کار های مختلفی می توانند منجر به بروز مصدومیت در کمر شما شوند، پس بهتر است با این فاکتورها آشنا باشید تا از بروز آنها در فعالیت های روزانه خود جلوگیری کنید.

بسیاری از این فاکتورها در زندگی روزانه ما وجود دارند. از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

-ایستادن طولانی مدت

-نشستن پشت میز برای چند ساعت در روز

-خسته کردن بیش از حد خود در حین تمرین

-بلند کردن اجسام سنگین

-حرکات پر تکرار

راه هایی برای محافظت از کمر وجود دارد که از جمله آن ها می توان به انجام تمرینات معمولی، کشش و انعطاف بدن، داشتن حالت نشستن و ایستادن مناسب و اضافه کردن کلسیم کافی به رژیم غذایی اشاره کرد.

آیا جراحی برای پارگی دیسک کمر ضروری است؟

در پاسخ کوتاه باید بگوییم خیر، جراحی برای تمامی بیمارانی که مشکل پارگی دیسک کمر دارند ضروری نیست. در حقیقت بیشتر افراد بدون انجام عمل جراحی موفق به رهایی از درد کمر خود می شوند.

ممکن است انجام تزریقات کمتر تهاجمی یا درمان هایی که در بالا به آنها اشاره شد، به عنوان راه درمان مد نظر قرار گیرد. با این حال اگر هنوز هم درد شدیدی را حتی جهت تلاش برای انجام این درمان ها دارید ، عمل جراحی تنها و بهترین گزینه خواهد بود.

چرا بعضی از دیسک ها پس از ترمیم شدن دوباره پاره می‌شوند؟

معمولا بیمارانی که دیسک آنها خوب می‌شود فراموش می‌کنند که دیسک داشته اند، با بلند کردن یک بار سنگین یا با یک حرکت ناگهانی فشار داخل دیسک را بالا می برند و بافت جوشگاهی قبلی دو باره پاره می‌شود زیرا بافت جوشگاهی ضعیف تر از بافت طبیعی بدن است.