مقدمه
چرخ سنباده ابزار شگفت انگیزی است. شاید چرخ سنباده اولین ابزاری باشد که باید مهارت کار با آن را آموخت. از این دستگاه می توان برای تعمیر و تیز کردن مجدد ابزارها استفاده کرد. در این مطلب به معرفی این دستگاه و کاربردهای آن خواهیم پرداخت و نکاتی برای استفاده ایمن از آن بیان می کنیم.
چرخ سنباده ابزار اصلی هر کارگاه آهنگری و فلزکاری است. این ابزار قدرتمند در پروژه های کوچک و بزرگ به کار گرفته می شود.
چرخ سنباده چیست؟
چرخ سنباده از دو صفحه (سنگ) گردان تشکیل شده است و برای تیز کردن ابزار، حالت دادن لبه ها و پولیشکاری و سنباده زنی قطعات کوچک فلزی، ایده آل است. سنگ ها معمولا در دو طرف بدنه قرار دارند و زبری متفاوتی دارند. این دو سنگ مانند مینی فرز عمل می کنند. این عملکرد بدون نقص از چرخش سنگ ها ایجاد می شود. سرعت چرخش و زبری مناسب، عملکرد صحیح چرخ سنباده در تیزکردن ابزار را تضمین می کند.
تاریخچه سنباده:
تاریخچه استفاده از سنباده به گذشته های دور و انسان های اولیه برمی گردد؛ هنگامی که آن ها با کشیدن یک سنگ سخت روی سنگی دیگر تلاش می کردند که اسلحه و ابزار بسازند. با توجه به گسترش شهرنشینی نیازهای جدیدی به وجود آمد و بشری که در این مدت به خوبی با هنر آشنا شده بود از ساینده ها در ساخت و تراش سنگ های زینتی استفاده می کرد.
کاغذ سنباده اختراع شده توسط انسان های اولیه از ماسه و تکه های انعطاف پذیر چرم تشکیل شده بود. مدت ها بعد صنعتگران با تغییر در ساخت ذرات ساینده توانستند دوران جدیدی در ساخت و استفاده از ابزار صنعتی به وجود آورند.
مدت ها بعد و پس از انقلاب صنعتی شخصی به نام اسون پالسون توانست با ترکیب خاک رس و سنگ سنباده و سپس حرارت آن ها نسل جدیدی از دیسک سنباده را اختراع کند. دانشمندان مختلفی پس از آن بر روی مواد مختلف آزمایشاتی انجام دادند و توانستند تحولی عظیم در ساخت ساینده ها ایجاد کنند.
امروزه ایجاد سطوح صیقلی با ابعادی دقیق حاصل تلاش های دانشمندان مختلف است. صفحه های سنباده با سرعت بسیار بالا، انوع چرخ سنباده قوی و ساینده های پیشرفته کاربرد وسیعی در صنعت دارند و برای ساییدن، پرداخت و صیقلی کردن سطوح مختلف به کار می روند.
اجزای مهم چرخ سنباده:
هر سنگ سنباده با سرعت بالایی در گردش است و این به معنای افزایش احتمال خطر است. هر قسمت از دستگاه به نحوی برای کنترل ایمن قدرت و سرعت آن طراحی شده است.
قسمت های مهم دستگاه باید پیش و پس از هر استفاده بررسی شوند. عدم توجه به نکات ایمنی چرخ سنباده، مانند هر دستگاه دیگری می تواند خطرناک باشد.
محافظ براده قطعه کوچکی در بالا و پایین سنگ است و همانطور که از نامش مشخص است؛ هنگام چرخیدن سنگ ها از پخش شدن براده ها به اطراف جلوگیری می کند.
محافظ چشم قطعه محافظ دیگری در حین کار است. این قطعه در قسمت بالایی دستگاه قرار دارد.
سنگ سنباده همان قطعه چرخان دستگاه است و معمولا بر اساس موادی که می تواند شکل دهد یا برش دهد، نام گذاری می گردد.
محافظ چرخ، سنگ را در جای خود روی دستگاه نگاه می دارد و وظیفه اصلی آن جلوگیری از لق شدن و جدا شدن سنگ سنباده است.
تکیه گاه قطعه کار، سطح سختی جدا از قسمت چرخنده دستگاه است. این قطعه سطح مناسبی برای قرار گیری قطعه کار فراهم می آورد. با کمک این ابزار، تراش و برش با دقت بیشتری صورت می پذیرد.
مزایای چرخ سنباده:
وجود یک چرخ سنباده خوب در هر کارگاه آهنگری ضروری به نظر می رسد. چرخ سنباده جایگزین ایده آلی برای دستگاه های دیگر است.
-کنترل بیشتری روی قطعه کار فراهم می آورد.
-قابلیت آن فراتر از برش، سنباده و پولیش است.
-نسبت به سایر ابزار های صنعتی، ارزان قیمت است.
-کار کردن با دستگاه و نگهداری از آن ساده است.
-هزینه تعمیر و تعویض آن زیاد نیست.
چرخ سنباده در چند سایز مختلف ساخته می شود و معمولا براساس قطر سنگ تقسیم بندی میشود و هر چه قطر سنگ ها بیشتر باشد قدرت دستگاه و بالطبع جثه آن هم بزرگتر خواهد بود که نسبت به نوع و جزئیات کار و قطعه کار چرخ سنباده مورد نظر انتخاب و به کار گرفته میشود. هر مدل کاربردهای گسترده دارد و قیمت چندانی هم ندارد. آن چه باعث اختلاف قیمت مدل های مختلف می شود، میزان سرعت دستگاه و قطر صفحه آن است.
با اینکه می توان از چرخ سنباده برای همه نوع کار برش و تراش فلزات استفاده کرد بهتر است این کار را نکنید. چرخ سنباده در کنار سایر ابزارهای تراش و برش، ابزاری با دوام است. اگر از دستگاه به درستی استفاده شود، نیازی به تعویض سنگ در بازه های کوتاه وجود نخواهد داشت و نسبت به ابزارهای سنباده کاری رایج کم هزینه تر است. همچنین هزینه نگهداری چرخ سنباده از سایر ابزار سنباده کاری کمتر است.
از طرفی، معمولا ابزارهای برش و تراش سرعت کمتری دارند که زمان انجام پروژه را بالا می برد. تفاوت زمان اجرای کار به تنهایی می تواند خرید چرخ سنباده را از نظر مالی توجیه نماید. چرخ سنباده دستگاه گران قیمتی نیست و تنها با چند صد هزار تومان می توان مدل قدرتمند آن را تهیه نمود که از عهده انجام بیشتر وظایف بر می آید.
در نهایت؛ هر چند چرخ سنباده ابزاری خطرناک محسوب می شود، از بیشتر ابزارهای سنباده، برش و تراش فلز، امن تر است. کاربرد نسبتا آسانی دارد و در کمتر از چند ساعت می توان کار با آن را فرا گرفت.
سؤالات متداول
1- کاربرد چرخ سنباده چیست؟
در تیز کردن ابزار، حالت دادن لبه ها و پولیشکاری و سنباده زنی قطعات کوچک فلزی کاربرد دارد.
2- چرخ سنباده از چه اجزایی تشکیل شده است؟
محافظ براده، محافظ چشم، سنگ سنباده و محافظ چرخ
جمع بندی
سنباده ها در طول تاریخ نقش مهمی در پیشرفت صنایع و تحول آن داشتند. امروزه بسیاری از صنایع برای جلا، پرداخت، پولیشکاری، سنباده زنی و … از سنباده استفاده می کنند. یکی از انواع سنباده که در این مقاله با آن آشنا شدید، چرذخ سنباده است که در حرفه آهنگری مورد استفاده قرار می گیرد و مزایای فراوانی دارد.