ﺳﻪشنبه, 25 دی,1403
آدرس ایمیل
info[@t]beh-zone.ir

آنچه در مورد لاک تراشی باید بدانید


آنچه در مورد لاک تراشی باید بدانید

روستاییان ساکن مناطق جنگلی درگذشته لوازم و ابزار موردنیاز روزمره خود را بیشتر از چوب تهیه می‌کردند و در این کار از تبحر خاصی برخوردار بودند. لاک تراشی از هنرهای اصیل و سنتی مردم خطه شمال ایران است.

استادکاران با استفاده از ریشه و تنه درختان جنگلی بدون بهره‌گیری از ابزار کار مدرن و با ابزاری مانند تیشه و مغار، ظروف چوبی مانند پارچ، لاکچه، لاک نان، لاک قند ریزکن، کَچِه، کوچِلِر، آب گردان، کِتِرا و ... که با نقوش اسطوره‌ای و الهام گرفته از طبیعت اطراف منقوش می‌شود، تولید می‌کنند در واقع لاک ظرفی بزرگ شبیه به تشت بوده و معمولاً از آن برای سابیدن کشک و یا خمیر کردن نان استفاده می‌کنند.

می‌توان چنین گفت که لاک تراش‌ها خراطان ماهری هستند و هنر لاک تراشی، هنر ابتکاری جنگل‌نشینان است و آنان با شناختی که از انواع درختان جنگلی دارند برای ساخت مصنوعات چوبی از چوب درختانی چون ونو، نمدار و انجیلی استفاده می‌کنند و با کمک گرفتن از ابزار کار بسیار ابتدایی، آثار زیبایی خلق می‌کنند.

هنرمندان لاک تراش به دلیل نرمی چوب درختان پهن برگ به راحتی می‌توانند بر روی آنان کار کرده و فرم و شکل دلخواه را ایجاد کنند، همچنین این گونه از درختان در برابر خشکی و رطوبت عکس‌العمل ناچیزی از خود نشان می‌دهند و در مقابل پیچیدگی، کج شدن و ترک خوردن مقاوم هستند. در بین درختان پهن برگ، تراش و فرم دهی به چوب درختان «ون» و «آزاد» به دلیل سختی آوندهای آنان بسیار مشکل است اما ظروف ساخته شده از آنها بسیار مقاوم بوده و از کیفیت بهتری برخوردار است.

 

استاد لاک تراش مراحل کار خود را به این ترتیب آغاز می‌کند که پس از برش چوب، متناسب با ابعاد ظرف و به کمک تبر فرم اولیه محصول را کاملاً ذهنی و بر اساس تجربه شکل داده، آنگاه از ابزارهایی چون تیشه، اسکنه، ماتِکِل (ابزاری است شبیه به تیشه با تیغه بلندتر و لبه‌ای جمع شده که به‌منظور تراش داخل ظروف استفاده می‌شود)، موش رنده (رنده دستی)، کِتِنا (ابزاری چوبی شبیه به چکش) و... به خالی کردن داخل ظرف و فرم دهی آن اقدام می‌کند.

هنگامی که ظرف به شکل دلخواه درآمد، مراحل تکمیلی کار انجام خواهد شد. بدین ترتیب که با رنده دستی اضافات بخش‌هایی چون دسته قاشق یا میله عصا را برداشته و با سوهان چوب ساب سطح محصول را صاف می‌کنند. پرداخت نهایی نیز با تیغه تبر که نقش لیسه را ایفاء می‌کند، اتفاق می‌افتد. جهت نقش اندازی بر روی چوب‌ نیز از همان ابزار ابتدایی و ساده همچون مته دستی یا ابزارهای نوک تیز برای خراشاندن و ایجاد نقش استفاده می‌کنند.

 

 

مرحله پایانی لاک‌تراشی را می‌توان مرحله جوشاندن محصول در ظرف شیر عنوان کرد. ظروف چوبی مانند جوله و قاشق، لاک و ... را برای زیباتر شدن و برای بالا بردن مقاومت چوب در برابر آفت‌ها، در دیگی پر از شیر بروی اجاق هیزمی گذارده و به مدت کوتاه می‌جوشانند. در طی این مرحله رنگ چوب نیز به قرمزی متمایل می‌شود که موجب خوش رنگ شدن ظرف می‌گردد.

 همان‌طور که می‌دانید امروزه در مناطق جنگلی کشورمان به‌ویژه مناطق شمال، هر کجا که دسترسی به درختان جنگلی چون نمدار و شمشاد و... امکان‌پذیر باشد می‌توان نشانه‌هایی از تراشیدن ظروف چوبی و لاک و جوله و ... را یافت. شیوه تولید شاید در همه نقاط تا حدی یکسان باشد اما آنچه که آنها را از هم متمایز می‌کند بهره گرفتن از مواد اولیه یا نقوش یا تکنیک‌های حفاظتی موجود در هر منطقه است. به عنوان مثال در مازندران جهت تغییر رنگ در مرحله پرداخت ابتدا ظرف را بر روی آتش گرم می‌کنند سپس مخلوطی از خاک زغال و ماست را بر روی بدنه ظرف مالیده و مجدداً بر روی حرارت می‌گردانند در این روش پس از اتمام کار ظرف به رنگ قرمز مایل به سیاه بسیار خوش‌رنگی در می‌آید اما در منطقه کتول استان گلستان به‌منظور تغییر رنگ و بالا بردن مقاومت آن، ظرف را در دیگ شیر می‌جوشانند.

در حقیقت زندگی مردمان جنگل نشین به‌صورت مستقیم وابسته به جنگل بوده و فلسفه ظریف لاک تراشی نیز از همین همزیستی جدایی‌ناپذیر انسان و طبیعت شکل می‌گیرد. آنها با شناختی که از انواع درختان دارند با استفاده از ابزار بسیار ابتدایی، نیازهای روزمره مردم را مرتفع می‌سازند.

امتیاز شما به این مطلب چنده؟

نظرات کاربران
هیچ نظری ثبت نشده است

نام شما
ایمیل
وب سایت
عنوان
نظرات


بیشتر بخوانید
چرم مشهد در مسیر حرکت به سوی مد پایدار
از آنجایی که صنعت مد و تولید پوشاک از نظر زیست محیطی از آلوده ترین صنعت‌های جهان به حساب می­‌آید، شرکت چرم مشهد در تلاش است فعالیت‌های خود را به سمت حفاظت از محیط زیست و پایداری پیش ببرد.
ادامه مطلب >
سیتیزن ، بهترین انتخاب برای خرید ساعت مچی اصل
اگر به دنبال خرید ساعت سیتیزن با بهترین قیمت در ایران هستید با ما همراه باشید تا به سوال های شما در رابطه با برند سیتیزن پاسخ دهیم.
ادامه مطلب >
تست آنلاین عینک روی صورت، خدمتی جدید از خانه عینک
در ادامه معایب خرید از فروشگاه و مزایای خرید آنلاین عینک را بررسی می کنیم.
ادامه مطلب >
فرش های خانه خود را چگونه بشوییم؟
اگر قصد شست شوی فرش در منزل را دارید ابتدا باید مکانی مناسب برای این کار فراهم کنید توجه داشته باشید که شست شوی فرش ها باید در یک مکان وسیع و قابل دسترس به آب انجام شود.
ادامه مطلب >
حفاظت از محیط کار با انواع مختلف توری حصاری
توری حصاری و فنس باغی، مناسب برای انواع زمین های کشاورزی، باغ، و دیگر زمین های صنعتی یا پرورش محصولات متنوع می باشد.
ادامه مطلب >
برای خرید دستگیره کابینت به چه نکاتی باید توجه کرد؟
بهترین دستگیره برای کابینت آشپزخانه کدام مدل است؟ چه دستگیره‌ای بخریم تا کابینت ظاهری زیبایش را از دست ندهد؟ قبل از خرید دستگیره کابینت نکات مهمی وجود دارد که بهتر است از آنها اطلاع داشته باشید.
ادامه مطلب >
در مورد درب کشویی بیمارستانی چه چیزهایی میدانید؟
بیمارستان‌ها و مراکز درمانی از جمله مکان‌هایی هستند که تردد بصورت شبانه‌روزی در آنها صورت می‌گیرد، بنابراین رعایت مسائل بهداشتی حائز اهمیت است. به همین علت استفاده از درب اتوماتیک بیمارستانی امری لاز...
ادامه مطلب >
نکات مهم در زمان اجرای شیروانی
سقف های شیروانی دارای مزایای بسیار زیادی هستند که توجه طراحان و معماران را به خود جلب کرده است و این سقف ها امروزه در بسیاری از شهرها به چشم می خورند.
ادامه مطلب >
پربارترین نهال گردوی جهان کدام است؟
نهال کاری؛ کار بسیار دشواری در کشاورزی و باغداری می باشد  در ادامه به بررسی و معرفی ۲ رقم از بهترین نهال گردوی پیوندی می پردازیم.
ادامه مطلب >
پربازدیدها