آشنایی با سوغات و صنایع دستی اهواز

شهرستان اهواز را به عنوان یکی از بزرگترین کلان شهرهای ایران می‌شناسیم. این شهر که مرکز استان خوزستان است به خرما و نخل‌های سر به فلک کشیده شهرت دارد و فصل بهار این شهر را دیدنی‌تر از قبل می‌کند. اهواز به خاطر وجود رود و سد کارون که قابلیت کشتی رانی در آن وجود داشت از نظر تجاری اهمیت ویژه‌ای دارد. ما در این مقاله می‌خواهیم درباره سوغاتی‌ها و صنایع دستی اهواز حرف بزنیم و در این شهر زیبا با مردمانی خونگرم گشتی بزنیم.

فصل بهار زمان مناسبی برای سفر به شهر اهواز است.

سوغات اهواز از خرما تا صنایع دستی مختلف جنوبی: 

سفر به شهر اهواز

اهواز اگرچه این روزها در اغلب اوقات با ریزگردها احاطه شده است و زندگی را برای ساکنان آن دشوار کرده است و دارای تابستان های شرجی می باشد اما این شهر زیبا در فصل بهار مقصد مناسبی برای بازدیدکنندگان از تمام نقاط کشور است.

شهر اهواز از روزگار ساسانیان از شهر های مهم خوزستان به شمار می رفته و به واسطه موقعیت قرار گیری آن در ساحل رودخانه بزرگ و پرآب کارون مکانی برای تجمع بازرگانان و داد و ستد به شمار می رفته است. این شهر از مراکز مهم نساجی محسوب می شده است.

سد کارون در آبادانی بیشتر این شهر نقش عمده ای داشته است. هنگام سفر به این شهر زیبا و به عنوان بخش مهمی از سفر خود به فکر خریدن سوغاتی از این مکان خواهید افتاد و ممکن است این سوال برایتان مطرح شود که بهترین سوغاتی های اهواز چیست.

اگر بخواهیم سوغاتی های متنوع این شهر را دسته بندی کنیم میتوانیم آنها را به خوراکی ها و صنایع دستی تقسیم کنیم.

خوراکی های سوغات اهواز:

مهمترین سوغاتی های خوراکی اهواز انواع خرما ها می باشد که در ادامه به معرفی گونه های مختلف آن می پردازیم.

خرما یکی از سوغات اهواز:

خرما از مهم ترین و معروف ترین سوغاتی های شهر اهواز است

اهواز به عنوان یک شهر جنوبی ایران و مانند آن شهرها مملو از درختان نخل است. از این رو خرما یکی از مهمترین سوغاتی این شهر است. اما خرما های اهواز انواع بسیار متنوعی دارد که می توان به خرمای استعمران،خضراوی،زاهدی،کبکاب،گنتار،بریم،برهی،شکری، دیلگاری، پیارم و سودانی نام برد.

• خرمای استعمران:
• یکی از شیرین ترین خرما هاست که درصد قند آن 75% است. خرمای استعمران دارای رنگ قهوه ای مایل به سیاه یا قرمز است. این نوع خرما دارای کالری مناسب برای ورزشکاران است.

•  

• خرمای خضراوی:خرمای خضراوی یکی از خرماهای نرم و شیرین جنوب کشور است و در ابتدا به رنگ نارنجی مایل به قهوه ای است و سپس به رنگ قهوه ای روشن تغییر می کند.
•  
• خرمای زاهدی:نوعی خرمای نیمه خشک است که دارای عطر و طعم خاصی است. دارای پوستی نرم و براق و به رنگ قهوه ای روشن است پالپ یا گوشت آن به رنگ زرد است. این خرما نسبت به سایر خرما ها دارای شیرینی کمتری است اما غنی از فیبر است.
•  
• خرمای شکری:خرمای شکری ترد و شیرین است و بسیار مغذی است. این خرما دارای ویژگی خاص شفابخشی است. خرمای شکری دارای سطح پایینی از کلسترول است و باعث رفع خستگی از بدن می شود و علی رغم شیرینی زیادی که دارد مانع از پوسیدگی دندان ها می شود.
•  
• خرمای کبکاب:خرمای کبکاب یکی از خرماهای مرغوب اهواز است که در شهر هایی مانند بوشهر و یزد و بهبهان نیز به عمل می آید. خرمای کبکاب بهبهان از نظر شکل ظاهری نسبت به گونه های دیگر کوچک تر است. از این خرما فراورده هایی مانند شیره و قند نیز تهیه می شود که جزو سوغاتی های مخصوص اهواز هستند.

فراورده های خرما سوغات اهواز:

خرما علاوه بر اینکه به تنهایی عرضه می شود به صورت فراورده های متنوعی در قالب های مختلف خوراکی نیز ارائه می شود.

1. شیره خرما:شیره خرما یکی از محصولات فراوانی است که از خرما تولید می شود و یکی از مهمترین سوغاتی های اهواز می باشد. شیره خرما بسیار مغذی بوده و دارای ارزش غذایی بالای است. مصرف آن به عنوان صبحانه بسیار انرژی زاست. این فراورده سرشار از ویتامین، پروتئین و اسید فولیک و آهن می باشد و کلسترول خون را کاهش می دهد. باعث تقویت استخوان ها شده و یبوست را برطرف می کند.

2. قند خرما:استخراج قند خرما از گذشته های دور رواج داشته است. این قند به علت طبیعی بودن تقریبا بی ضرر می باشد. استفاده از قند خرما جایگزین مناسبی برای قند و شکر معمولی است. این قند یک سوغاتی بسیار عالی و بی ضرر در اهواز می باشد که مناسب برای بیماران دیابتی است.

3. قهوه خرما:قهوه خرما را از هسته آن تهیه می کنند. هسته خرما را بود داده و سپس پودر می کنند و برای مصرف آن را دم می کنند. دم کرده قهوه خرما دارای بوی مطبوعی است و برای بدن دارای خواص درمانی است. از این پودر پمادی برای درمان ورم پلک نیز تهیه می کنند.

انواع مرکبات سوغات اهواز:

انواع مرکبات مانند پرتقال محلی دزفول، انواع نارنگی، لیمو شیرین، نارنج، گریپ فروت، لیمو سنگی و پرتقال والنسیا از جمله محصولاتی هستند که مختص اهواز و استان خوزستان بوده و دارای طعم ویژه ای است که می توانید در سفر خود به اهواز به عنوان سوغاتی خوراکی تهیه کنید.

حلوا شکری: 

یکی دیگر از خوراکی های خوشمزه و پرطرفدار این شهر حلواشکری است. حلوا شکری از کنجد، شکر، هل، چوبک، مغز گردو و پسته تهیه می شود. برای تهیه حلوا شکری کنجد آسیاب شده را به صورت خمیر در آورده و پس از فراوری به حلوا شکری تبدیل می کنند.

رنگینگ:

رنگینگ یک نوع دسر شیرین و خوشمزه و از سوغات اهواز است. این خوراکی شیرین و مقوی نوعی حلوا می باشد که درون آن مغز گردو و خرما قرار می دهند. این حلوا از آرد، خرما، مغز گردو، هل، پودر قند، دارچین و کره تهیه می شود. هسته خرما را در آورده و درون آن مغز گردو می گذارند. سپس بقیه مواد را مانند حلوا درست کرده و روی خرما می گذارند و در آخر روی آن را با پودر قند، دارچین، پودر پسته و نارگیل تزئین می کنند.

کلیچه شیرینی محلی اهواز:

کلیچه یا کلوچه یک نوع شیرینی محلی خوزستان است

کلیچه نوعی شیرینی محلی خوزستان است که در میان گردشگران از محبوبیت زیادی برخوردار است. این کلوچه خوشمزه از خرما و خمیری از ماست و زیره تهیه می شود. این خوراکی در ابتدا توسط زنان این منطقه و به عنوان شیرینی عیدها تهیه می شد. اما امروزه این شیرینی در کارگاه های کلیچه پزی در شهرهایی مانند خرمشهر، دزفول و شوشتر نیز تهیه می شود.

ادویه های معطر از سوغات اهواز:مردم شهر های جنوبی و به خصوص اهواز علاقه زیادی به ادویه های تند دارند. در این شهر انواع ادویه های خوش طعم و معطر و تند برای لذیذ کردن غذاها یافت می شود. ادویه های اهواز دارای عطر و طعم خاصی است که مشابه آن در جاهای دیگر کشور یافت نمی شود.

 برای افرادی که علاقمند به استفاده از ادویه های تند و خوش طعم در غذاهای خود هستند، ادویه های این منطقه به عنوان یک سوغاتی منحصر به فرد محسوب می شود.

معروف ترین ادویه های این شهر ادویه کاری هندی، زردچوبه، کاری خورشتی، کاری مرغ و ماهی و ادویه ترشی هستند.

انواع ماهی:ماهی های جنوب دارای تنوع زیادی است و طرفداران زیادی دارد. اگر علاقمند به خرید ماهی به عنوان سوغاتی هستید می توانید ماهی های متنوع و خوش طعمی مانند حلوا سفید، سرخو، راشگو، شوریده، شانگ، سنگ سر، میش، هامور، هوور،، صبور، قباد و شیر تهیه کنید و با خود ببرید. فراموش نکنید که هنگام خرید ماهی(چگونه بفهمیم ماهی تازه است یا کهنه؟) در اهواز از مردم خوش سلیقه آنجا در مورد ادویه مناسب برای تهیه ماهی و لذیذتر کردن آن نظرخواهی کنید.

صنایع دستی سوغات اهواز:

از خوراکی ها که بگذریم صنایع دستی بخش بزرگی از سوغاتی های این شهر را تشکیل می دهند.

گلیم بافی:

گلیم روی دار بافته می شود از سوغاتی های اهواز به شمار می رود

گلیم بافی یکی از صنایع دستی خوزستان و اهواز به شمار می آید که به دست زنان و دختران روستایی و عشایر این منطقه بافته می شود. گلیم را مانند قالی روی دار می بافند و به عنوان زیر انداز استفاده می شود اما دارای پرز نمی باشد.

گلیم هر منطقه دارای مشخصات خاصی است. گلیمی که در روستاهای عرب نشین اهواز بافته می شود دارای تار و پود پشمی است و در آن از رنگ های سبز؛ نارنجی، صورتی، قرمز، سرمه ای، سفید و آبی  و از نقش ها و طرح های هندسی و الهام گرفته از ذهن استفاده می شود.

گلیم موسوم به هفت گل یکی از گلیم های معروف در استان خوزستان  است.

بوریا بافی:

بوریا بافی یکی از صنایع دستی خوزستان است و نوعی حصیر به شمار می آید

بوریا نوعی حصیر است که به عنوان زیر انداز از آن استفاده می شود. بوریا به عنوان سرپوش خانه ها هم استفاده می شود. بوریا از نی های مرداب تهیه می شود. نی های مردابی در خوزستان به وفور یافت می شود. بوریا اغلب توسط هنرمندان روستایی بافته می شود و به بازار های شهر برای فروش ارائه می شود. هنگام سفر به شهر اهواز می توانید بوریا را از بازارهای این شهر تهیه کنید و به عنوان سوغاتی به شهر خود ببرید.

کپوبافی:

از کپوربافی بیشتر برای بافتن ظروف کروی استفاده می شود

کپوبافی نوعی حصیربافی است که تنها در شهرهای جنوبی ایران بافته می شود. این هنر در شهر دزفول استان خوزستان رواج بیشتری دارد. کپو در واقع حصیر های بافته شده اس هستند که با نخ کاموایی رنگی پوشیده شده اند. از کپوربافی بیشتر برای تهیه ظروف کروی شکل استفاده می شود. این ظروف بیشتر برای تزئین منزل و یا نگهداری نان و یا لوازم خیاطی و آرایشی استفاده می شود.

این سوغاتی یک هدیه زیبا و به یاد ماندنی مخصوصا برای خانم های خوش سلیقه می باشد.

احرامی بافی:

احرامی نوعی پارچه است که تار پنبه ای و پود پشمی دارد. پارچه های احرامی به رنگ های سرمه ای، سبز، زرد، نارنجی، سفید، قرمز و سایر رنگ ها بافته می شود. پارچه های احرامی دستباف به عنوان سوغاتی زیبای اهواز به حساب می آید.

دشداشه:

دشداشه به عنوان یک سوغاتی مختص اهواز محسوب می شود. دشداشه نوعی لباس محلی مردانه بلند به رنگ سفید است که برای اهوازی ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این لباس علاوه بر این که معرف فرهنگ و سنت مردان اهواز است به عنوان یک لباس مناسب و خنک در گرمای شدید تابستان استفاده می شود.

خراطی: 

برای کسانی که علاقمند به فراورده ها و محصولات تزئینی چوبی هستند می توانند از این سوغاتی تهیه کنند. خراطی هنر تراش دادن و فرم دادن چوب است. هنرمندان خراط با استفاده از ابزار مخصوصی از قطعات چوب در طبیعت آثار هنری بسیار چشم نوازی تهیه می کنند. از این هنر برای تهیه اشیاء مختلف از گلدان و مجسمه گرفته تا گهواره و شمعدان استفاده می کنند. این هنر بیشتر در بهبهان و دزفول رواج دارد و هنگام سفر به اهواز می توانید این محصول را به عنوان سوغاتی به یادماندنی تهیه کنید.

قلم نی دزفولی:

اگر اهل هنر و خوشنویسی کردن هستید و یا می خواهید برای چنین افرادی سوغاتی تهیه کنید قلم نی معروف دزفول یکی از معروف ترین و پرطرفدار ترین قلم نی های خوشنویسی محسوب می شود.

این قلم نی از نی هایی که در اطراف رودخانه های دزفول می روید تهیه می شود. این نی ها دارای  استحکام و مرغوبیت خوبی بوده و به علت جذب بالای مرکب از آن ها برای تهیه قلم نی خوشنویسی استفاده می شود.

قلم زنی:

هنر قلم زنی هنر حکاکی روی فلزاتی مانند مس، طلا، نقره و برنج می باشد که طرح ها و نقش و نگار های هنری و زیبایی را شامل می شود.

هنرمندان قلم زن این طرح ها و نقش ها را با استفاده از ضربات چکش و ابزار مخصوصی روی فلزات ایجاد می کنند. آثار هنری قلم زنی اگر چه مخصوص اهواز نیست و در بخش های دیگر خوزستان تهیه می شود اما در بازار های اهواز می توانید آن را تهیه کنید.

میناکاری روی طلا:

از هنر میناکاری برای تزئین زیور آلات استفاده می شود. برای مینا کاری روی طلا ابتدا طرح مورد نظر را روی طلا ایجاد کرده و روی آن پودر مینا ریخته و با حرارات دادن به لعاب تبدیل می کنند.

دلیل استفاده از میناکاری روی طلا این است که طلا تنها فلزی است که هنگام ذوب مینا اکسید نمی شود. از این رو روی طلا می توان طرح هایی با جزئیات زیاد با مینا اجرا کرد.

طرح های مینا کاری در اهواز برگرفته از فرهنگ و آداب و سنن بومی منطقه بین النهرین است و شامل طرح هایی مانند نخل و قایق و کاروان شتر می باشد.

اهواز پر از جاذبه است. سوغاتی هایش هم خاص و جذاب هستند. در این مطلب سعی کردیم بیشتر این سوغاتی را به شما معرفی کنیم. شاید الان جواب سوالاتتان در مورد سوغات اهواز را گرفته باشید.