سپرده بانکی بهتر است یا صندوق بورسی ،سود کدام بیشتر است؟

سرمایه‌گذارانی که قدرت پذیرش ریسک کمتری را به نسبت دیگر سرمایه‌گذاران دارند، به دنبال موقعیت‌های سرمایه‌گذاری هستند که حتی با بازده کمتر ریسک کمتری به آن‌ها تحمیل شود. به علاوه این یک اصل است و در بیشتر زمینه‌ها صادق بوده که معمولا بازده بیشتر با ریسک بیشتری همراه خواهد بود. البته دریافت سودی ثابت و مشخص از سرمایه‌گذاری نیز برای افراد جذاب است. با تمام این تواصیف اکثر سرمایه‌گذاران در ایران بانک را به عنوان گزینه مناسب سرمایه‌‌گذاری در نظر می‌گیرند که تمام این ویژگی‌ها را دارد. اما با رونق بازار بورس و استقبال از صندوق‌های سرمایه‌گذاری جذابیت سرمایه‌گذاری در بانک‌ها کمتر شده است. به خصوص که صندوق‌های سرمایه‌گذاری درآمد ثابت به نوعی علاوه بر دارا بودن تمام ویژگی‌های مد نظر سرمایه‌گذاران کم ریسک، با پرداخت سودهای جذاب رقیبی برای بانک‌ها در جذب سرمایه‌های مردم محسوب می‌شوند. با ما همراه باشید تا به تفصیل به مقایسه سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با بانک بپردازیم.

بانک اصلی‌ترین محل سرمایه‌گذاری و جمع‌آوری نقدینگی مردم در کشور ایران است که معمولا سرمایه مردم را در قالب سپرده‌های کوتاه مدت، میان‌ مدت و بلند مدت جذب می‌کند. برای افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در بانک‌ها سودی به سرمایه افراد تعلق می‌گیرد که دولت آن را با عنوان نرخ بهره سالانه تعیین می‌کند. سود بانکی با توجه به نوع حساب بانکی تعیین می‌شود که البته در عدد آن خصوصی یا دولتی بودن بانک نیز تاثیر بسیاری دارد. به طور کلی عدد سود بانکی چیزی بین 10 تا 20 درصد بازدهی سالیانه است. اخیرا به خصوص با رونق بازار سرمایه و آشنایی افراد زیادی از جامعه با این فضای سرمایه‌گذاری و البته تورم بالا و کم بودن سودهای بانکی در کنار عدم انجام تعهدات برخی بانک‌ها و موسسات مالی خصوصی، سرمایه‌گذاران به فکر جایگزینی سرمایه‌گذاری در بانک با صندوق‌های سرمایه‌گذاری افتاده‌اند.
این روزها بازار بورس به یکی از اصلی‌ترین مقصدهای سرمایه‌گذاری جامعه تبدیل شده است. اما علاوه بر معاملات مستقیم سهام و اوراق بهادار، این فضا‌ گزینه‌های متنوعی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است. به این ترتیب این بازار مالی توانسته برای سرمایه‌گذاران پرریسک و کم ریسک جایگزین‌های مطمئنی برای بانک‌ها باشد. خدمات و ابزارهای بازار بورس روز به روز گسترده‌تر می‌شوند و فضای سرمایه‌گذاری مطمئن و متنوعی را ایجاد می‌کنند. یکی از این ابزارها صندوق درآمد ثابت است که به عنوان نهادی مالی مطمئن فضای کم ‌خطر برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس ایجاد کرده است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس نوع دارایی خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. سه نوع از متداولترین صندوق‌ها عبارتند از: صندوق در سهام، صندوق درآمد ثابت و صندوق مختلط که خود بر اساس روش معاملاتی به دو دسته صندوق‌های مبتنی بر صدور و ابطال واحد و صندوق‌های قابل معامله در بورس تقسیم می‌شوند. بنابراین صندوق درآمد ثابت نیز دو نوع سازوکار مبتنی بر صدور و ابطال واحد و قابل معامله در بورس دارد.


در صندوق درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال خرید و فروش بر مبنای صدور و ابطال واحدها است و برای خرید واحدهای این صندوق نمی‌توانید مانند خرید سهام عمل کنید. برای خرید پس از ثبت نام در سجام باید با مدارک شناسایی خود با در دست داشتن شناسنامه به یکی از شعب کارگزاری که مدیر صندوق است مراجعه کنید. پس از آن برای افزایش سرمایه‌گذاری بدون نیاز به مراجعه حضوری می‌توانید به صورت اینترنتی اقدام کنید.


واحدهای صندوق درآمد ثابت قابل معامله در بازار یا صندوق  ETF مانند دیگر سهام موجود در بورس، به صورت آنلاین خرید و فروش می‌شوند. برای سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها با کد بورسی به راحتی می‌توانید خرید و فروش کنید و از نوسان قیمت واحدهای صندوق سود ببرید.

بررسی تفاوت سود‌ صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت و بانک

میزان سودی که صندوق درآمد ثابت و بانک به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند متفاوت و معمولا سود صندوق درآمد ثابت  بیشتر از سود بانکی است. بازدهی سالیانه صندوق‌‌های درآمد ثابت بین 18 تا 26 درصد متغیر است. این در حالی است که نرخ سود بانکی بین 10 الی 22 درصد برای بانک‌های دولتی و خصوصی در نظر گرفته شده است.
البته سودهای بالا در بانک معمولا به شرط بلند مدت بودن حساب پرداخت می‌شوند. در حساب بلند مدت اگر به هر دلیلی قبل از تاریخ مقرر مبلغ سرمایه‌گذاری شده را برداشت کنید، هیچ سودی به شما تعلق نمی‌گیرد. با توجه به این که محدودیت این چنینی در کسب سود زیاد از حساب بلند مدتی وجود دارد، صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت با محاسبه روز شمار سود سرمایه شما، نگرانی مربوط به برداشت وجه را از بین می‌برد. بنابراین می‌توان هر زمان که وجه نقد احتیاج داشت، از مبلغ سرمایه‌گذاری شده برداشت کرد.
البته این نکته نیز برای سرمایه‌گذاری در بانک قابل توجه است که چون نرخ سود سپرده بانکی سالانه توسط دولت و با تصویب نرخ بهره تعیین می‌شود، امکان کاهش این نرخ وجود دارد. این به این دلیل است که دولت‌ها قصد دارند تا پول نقد را از سپرده‌های بانکی برای به کارگیری آن در کسب‌ و کارها هدایت کنند. در طرف مقابل بازدهی صندوق‌های درآمد ثابت به بازدهی اوراق درآمد ثابت پیوند خورده است. این اوراق بخش بزرگی از ترکیب دارایی این نوع از صندوق سرمایه‌گذاری را تشکیل می‌دهند. در کنار آن صندوق‌های درآمد ثابت اجازه دارند تا 10 درصد از دارایی صندوق را از سهام موجود در بازار سرمایه تشکیل دهند. این مسئله در کنار بهره‌گیری از مدیران متخصص، امکان کسب سود بیشتری را ایجاد می‌کند.

نحوه سوددهی بانک و صندوق سرمایه‌گذاری درآمد ثابت به صورت پرداخت سود نقدی در بازه زمانی معین است. در صندوق‌های درآمد ثابت بازه پرداخت سود روزشمار و متغیر است و معمولا ماهیانه یا هر 3 ماه یکبار پرداخت می‌شود. اما بانک‌ها سود سپرده‌ها را در بازه‌های زمانی ماهانه مشخص پرداخت می‌کنند.

مزایای صندوق‌های درآمد ثابت نسبت به بانک

با توجه به این که بانک‌ها قدمتی طولانی در کشورمان دارند و به عنوان نهاد مالی بزرگ و معتبر شناخته می‌شوند، این ذهنیت برای مدت زیادی وجود داشت که بانک تنها محل معتبر برای قراردادن سرمایه و کسب سود است. اما امروزه شاخه‌های سرمایه‌گذاری گسترده‌تر شده است. به خصوص که با روی کارآمدن و محبوبیت بازار بورس، در کنار اعتماد مردم، ابزارهای فعالیت در این بازار نیز بیشتر شده است. این روزها دیگر بورس محلی خطرناک برای سرمایه‌گذاری نیست. البته باید در نظر داشته باشیم که هر نوع سرمایه‌گذاری دارای ریسک است. با این وجود سرمایه‌گذاری جذابتر به نظر می‌رسد که در کنار ریسک معقول، سود مناسبی نیز به همراه داشته باشد. در ادامه قصد داریم تا مزیت‌های سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت را بررسی کنیم.

شفافیت صندوق‌ها در مقابل بانک‌ها

سیستم بانکی معمولا از ارائه گزارش قطعی به سرمایه‌گذاران اجتناب می‌کند. بنابراین سرمایه‌گذار نمی‌تواند از این که سپرده‌ بانکی او دقیقا در چه زمینه‌ای سرمایه‌گذاری شده مطلع شود. اما به طور کلی بانک‌ها ممکن است سپرده‌های خود را در قالب تسهیلات و وام‌ به متقاضیان پرداخت کرده و یا در پروژه‌های عمرانی و تولیدی، سهام شرکت‌ها، اوراق درآمد ثابت و … قرار دهند. بنابراین با توجه به گسترده بودن فضای سرمایه‌گذاری، از مشخصات سبد دارایی و شیوه سوددهی آن‌ها در بانک اطلاعات‌ دقیقی در دست نیست.
این در حالی است که صندوق درآمد ثابت برای ارائه گزارش مداوم به سرمایه‌گذاران خود ملزم شده است. بنابراین پس از خرید واحدهای صندوق درآمد ثابت سرمایه‌گذار از اطلاعاتی نظیر سود و زیان دارایی، ترکیب دارایی و جزئیات سبد سرمایه‌گذاری صندوق مطلع خواهد شد. صندوق درآمد ثابت بخش زیادی از دارایی خود را به اوراق درآمد اختصاص می‌دهد که می‌توانید اطلاعات آن را در سایت اصلی صندوق مورد نظر به طور کامل مشاهده کنید.
از طرفی شفافیت صندوق و ارائه گزارش علاوه بر سرمایه‌گذاران به سازمان بورس و ارکان نظارتی امکان مدیریت درست این نهادهای مالی را داده و عاملی بازدارنده برای انجام هرگونه تخلف است.

مدیریت حرفه‌ای

برخی از افراد به دلیل نداشتن دانش سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی و یا کمبود وقت برای انجام معاملات، برای سرمایه‌گذاری در بانک‌ها اقدام می‌کنند. این در حالی است که صندوق‌ها نیز ابزاری برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم افراد بوده که نیاز به دانش یا صرف زمان برای سرمایه‌گذاری ندارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط افرادی متخصص مدیریت می‌شوند. این افراد به صورت حرفه‌ای ریسک‌های موجود را مدیریت و شرایط را برای کسب سود حداکثری مهیا می‌کنند.

تفاوت نقدشوندگی در بانک و صندوق سرمایه‌گذاری

قدرت نقدشوندگی برای سرمایه‌گذاران بسیار مهم است. گاهی افراد به هر دلیلی به سرمایه خود نیاز ضروری پیدا می‌کنند و به همین دلیل باید سرمایه درگیر در سرمایه‌گذاری را خارج کنند. در این میان قدرت نقدشوندگی پا به میان می‌گذارد. سرمایه موجود در بانک به شرطی که در حساب بلند مدت درگیر نشده باشد، به سرعت قابل برداشت است. البته در زمینه حساب بلند مدت نیز پس از طی مراحلی خاص می‌توانید به شرط صرف نظر از سود سرمایه، وجه نقد خود را خارج کنید. بنابراین سرمایه‌گذاری در بانک سرعت نقدشوندگی مناسبی دارد.
در صندوق‌های درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال وجود رکن ضامن و در صندوق درآمد ثابت قابل معامله ضامن نقدشوندگی نگرانی سرمایه‌گذار را از بابت نقدشدن واحدهای صندوق برطرف می‌کند که این در نوع خود مزیتی بزرگ است. اما با وجود این که صندوق‌های سرمایه‌گذاری نقدشوندگی مناسبی دارند، اما سرعت لمس سرمایه در آن‌ها به سرعت بانک نیست. زمان دریافت وجه با توجه به نوع صندوق، بین یک تا چند روز کاری زمان متفاوت خواهد بود. بنابراین قدرت نقدشوندگی صندوق‌ها بالا بوده و سرمایه‌گذاران از این جهت هیچ نگرانی نخواهند داشت. اما در زمان واریز وجه نقد به حساب نسبت به بانک با تاخیر زمانی مواجه می‌شویم.

سخن پایانی

بانک و صندوق درآمد ثابت به عنوان اصلی‌ترین گزینه‌ها برای انجام یک سرمایه‌گذاری کم ریسک با سود معقول محسوب می‌شوند. بانک سود ثابت و وابسته به نرخ بهره مصوب دولت دارد. اما صندوق سرمایه‌گذاری می‌تواند درصد سود متغیری داشته باشد. نقدشوندگی در هر دو شیوه بالا بوده اما دریافت وجه نقد در بانک با سرعت بیشتری همراه است. در نهایت این که سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید یا سرمایه‌گذاری در بانک، بستگی به شرایط شما دارد. در این متن تفاوت سرمایه‌گذاری در بانک و صندوق سرمایه‌گذاری را عنوان کردیم تا با بررسی تفاوت‌ها و مزایای هر روش بهترین محل برای سرمایه‌گذاری خود را بیابید.