این روزها پیدا کردن برنج مرغوب که یاد برنج‌های اصیل ایرانی را در یادمان زنده کند، کار سختی شده است، چراکه نمونه برنج‌های زیادی در بازار به چشم می‌خورد که از لحاظ ظاهری شباهت زیادی به برنج شمال دارند اما پس از پخت، کیفیتی که شما انتظارش را دارید به‌دست نخواهید آورد. حالا بازار برنج در انحصار محصولاتی است که از کشورهای دور و نزدیک به ایران می‌آیند و قیمت نسبتا مناسبشان طرفداران آنها را هم زیاد کرده است. بیشتر این برنج‌ها خوب قد می‌کشند، بعضی‌هایشان هم عطر خوبی دارند اما اغلب آنها پس از پخت طعم ندارند و مثل دانه‌های پلاستیکی، شق و سفت می‌شوند.
در هنگام خرید برنج ایرانی اگر دقت نکنید؛ برنج‌های مخلوط به اسم برنج ایرانی یکدست را به خانه خواهید برد. راه‌هایی وجود دارد که با استفاده از آنها می‌توان برنج مرغوب و با کیفیتی را انتخاب کرد.
نکته ای که همیشه باید توجه داشته باشید این است که برنج کهنه بهتر از برنج نو است برای همین برنج‌های قدیمی گران‌تر از برنج‌های محصول امسال هستند. علت این مساله نیز این است که برنج هم،مانند هردانه دیگری در ابتدا مقداری آب دارد که پس از برداشت و خشک کردن آن، آب درونش تبخیر می‌شود.
وقتی دانه برنج خشک، سفت و فشرده باشد هنگام پختن به خود آب جذب می‌کند و حجمش اضافه می‌شود و به اصطلاح ری می‌کند و در زمان دم‌کشیدن قد می‌کشد اما برنجی‌که امسال برداشت شده به‌خاطر اینکه در انبار نمانده و هنوز مقداری رطوبت در دانه‌های برنج وجود دارد، حین پخت به خوبی ری نمی‌‌کند.
برنج خوب و با کیفیت علاوه بر داشتن همه این ویژگی‌ها، طعم نسبتا شیرینی دارد و نشاسته‌اش هم زیاد است. از یک پیمانه برنج ری‌دار خوب حدود ۳ پیمانه چلو درمی‌آید. برای همین است که صرف با خرید برنج کهنه است و طبیعتا نتیجه‌ای نیز که از آن حاصل می‌شود، بهتر است. ولی تشخیص دادن اینکه چه برنجی مرغوب است، خودش تخصص می‌خواهد ولی یک اصل کلی می‌گوید برنج اعلای انباری، خشک، باریک، سخت و نیمه بلوری است و زیردندان به آسانی خرد نمی‌شود. پس هنگام خرید برنج ایرانی چند دانه از آن را زیر دندان له کنید و وقتی این کار با سختی انجام شد، معلوم است که برنج نو نیست.
خوش طعم و عطر خوب داشتن برنج:
برنج ایرانی با برندهای متفاوتی به بازارعرضه می‌شود. برنج‌ها به‌واسطه نوع بذرشان به ۲دسته پرمحصول و کم‌محصول تقسیم‌بندی .
برای تشخیص عطر و طعم برنج نیز یک مشت کوچک از آن را میان کف دو دست خوب بمالید و روی آن با دهن بدمید یا به اصطلاح «ها»کنید و سپس بو بکشید اگر برنج عطر داشته باشد خودش را نشان می‌دهد.
این کار را به روش دیگری نیز می‌توانید انجام دهید؛ یعنی چند دانه از برنج را در دهان ریخته بجوید و مزه آن را بچشید. بد نیست بدانید که حین خرید برنج ایرانی پر محصول بایستی کمی دست به عصا و با دقت وارد بازار شوید، چراکه در کنار برنج ایرانی، بازار داغ برنج‌های خارجی و شباهت‌هایی که با محصول برنج اصیل ایرانی دارند باعث می‌شود تا مشتریان حین خرید دچار مشکل شوند؛ برنج‌هایی که به‌خاطر دارا بودن مواد مضر مثل آرسنیک سلامت افراد را در طولانی‌مدت به خطر می‌اندازند.
یکدست بودن برنج:
برنج مرغوب باید یکدست باشد نه مخلوطی از دانه های چاق و لاغر، زرد و سفید، کوتاه و بلند یا ریز و درشت.هر چه دانه های شکسته یا در اصطلاح "نیم‌دانه" بیشتر باشد، کیفیت کمتری دارد. بیشتر برنج‌های موجود در بازار دانه‌های شکسته یا به اصطلاح نیم‌دانه دارند که پس از پخت بر کیفیت برنج اثر می‌گذارند. پس اگر می‌خواهید برنجی یکدست و بدون نیم‌دانه داشته باشید کمی از آن را در کف دست بریزید و سپس دقت کنید که از میان دانه‌ها چند درصد نیم‌دانه است. با این آزمایش یکدست بودن برنج (یعنی مخلوط نبودن) را هم می‌توانید معلوم کنید.
زودهضم بودن برنج مرغوب:
خاصیت مهم و قابل ذکر زودهضم بودن برنج مرغوب ایرانی از ویژگی های مهم دیگر یک برنج مرغوب قابلیت گوارشی و هضم پذیری آسان آن است، بطوریکه برنج خوب و با کیفیت بلافاصله در تماس با بزاق دهان حالت نر و آب شدگی دارد، بواسطه سبک بودن بافت دانه برنج بوده که در ارقام پرمحصول این خاصیت کیفی کمتر مشاهده می گردد و از دیگر آزمون های خصوصیات ارقام برنج کیفی و غیرکیفی، طویل شدن دانه برنج پس از پخت و انبساط حجم با GT متوسط و عامل عطری بودن آن در اثر وجود عامل شیمیایی دو استیل یک پرولین است.
نوع کشت و چین برنج:
کسانی که قصد خرید برنج به صورت عمده دارند باید به این نکات توجه داشته باشند. در مراکز معتبر فروش برنج ایرانی، برنج ها به چند دسته تقسیم می شوند:
- -برنج کشت اول
- -برنج کشت دوم
برنج کشت اول در اوایل بهار کاشته می شود و در مرداد ماه برداشت آن صورت می‌گیرد. قیمت ارزان تری دارد.
برنج کشت دوم در ماه مرداد کاشته می شود و در پاییز برداشت می شود. این برنج عطر بیشتری دارد. به دلیل دوره طولانی برنج در مرحله داشت، خواص بیشتری نیز دارد. البته قیمت آن نیز گران تر است.
مراقب آفات باشید:
نگهداری برنج مرغوب هم به اندازه خرید و طبخ آن بسیار اهمیت دارد. لازم است بدانید که از کیسه برنج باید در جایی خنک و خشک نگهداری کنید. ممکن است پس از مدتی حین استفاده از برنج متوجه جا خوش‌کردن حشرات در کیسه برنج شوید. آفات همیشه تهدید بزرگی برای محصول برنج محسوب می‌شوند، در گذشته از قرصی به نام قرص برنج برای حفظ این محصول از آفات استفاده می‌شد اما بد نیست بدانید که هرگونه تماس چه از راه استنشاق و چه از راه پوستی و خوراکی با این قرص می‌تواند باعث مسمومیت افراد و حتی مرگ آنها شود اما متأسفانه هنوز بعضی از عطاری‌ها اقدام به فروش آن می‌کنند. شاید بهترین راه این باشد که حجم کمتری از برنج را خریداری کنید تا دچار مشکل آفت‌زدگی این محصول نشوید.
برای جلوگیری از حمله این آفت‌ها می‌توان مقداری نمک کوبیده روی برنج ریخت وآن را زیرو رو کرد تا لایه‌ای از نمک روی دانه‌های برنج را بپوشاند. همچنین می‌توان روی ظرف برنج را با پارچه پوشاند تا هم بخار آب از آن خارج شود و هم آفت تازه‌ای داخل آن نشود.
هم چنین بخوانید:ترفندهایی برای از بین بردن حشرات برنج و حبوبات
توجه به تاریخ تولید و انقضا برنج:
برخی تصور می‌کنند که برنج تاریخ انقضا ندارد، زیرا دانه ای خشک است و مواد افزودنی و رطوبتی ندارد، یا به تصورشان فقط کافیست که آب و نم نداشته باشد. اما این تصور اشتباه است زیرا همه تولیدکنندگان برنج روی کیسه ها تاریخ انقضا را درج می کنند.
نگهداری بعد از خرید برنج ایرانی:
-کیسه یا سطل های نگهداری برنج را حتما در جایی عاری از نم، خنک و به ویژه خشک انبار کنید تا رطوبت درون دانه ها تبخیر شود.
- از گذاشتن کیسه ها روی هم خودداری کنید.
- بین هر کیسه فاصله ای برای عبور هوا بگذارید.
- افزودن مقداری نمک و چند دانه سیر همراه با سرکشی و هوادهی گاه به گاه، از آفت زدگی آن جلوگیری می کند.
- به هیچ وجه از قرص های شیمیایی استفاده نکنید.
